The Effect of Teaching “Learning Strategies” on Academic Achievement: A Meta-Analysis Study

Abstract

Problem Durumu: Bireyin nasil daha iyi ve kolay ogrenecegini bilmesinin, bagimsiz ogrenmenin kisacasi ogrenmeyi ogrenmenin temelini olusturdugu ifade edilen ogrenme stratejileri, farkli arastirmacilar tarafindan tanimlanmistir. Ogrenme stratejisi oz olarak bilgi ve becerilerin elde edilmesini kolaylastirmak icin ozel bir ogrenme durumunda birey tarafindan kullanilan zihinsel taktiklerin tumu olarak tanimlanmaktadir. Ogrenme stratejileri ile ilgili calismalarin buyuk cogunlugu betimsel ve iliskisel olmakla birlikte deneysel calismalar da mevcuttur. Deneysel calismalarda genel olarak ogrenme stratejileri ogretiminin akademik basariya, tutuma, ustbilissel farkindaliga, kaliciliga, yurutucu bilis becerisine vs. etkisi incelenmis ve calismalarin cogunda ilgili degiskenlerde olumlu gelismeler goruldugu ortaya konmustur. Turkiye’deki alan yazinda ogrenme stratejileri ogretiminin ogrencilerin cesitli derslerdeki akademik basarilarina etkisini belirlemek amaciyla yapilmis cok sayida calisma olmasina ragmen, bu konuda yapilmis bir meta-analiz calismasina rastlanmamistir. Farkli boyutlari ile ele alinan ogrenme stratejileri ile ilgili arastirmalarin birlestirilmeye, sentezlenmeye ve degerlendirilmeye ihtiyaci vardir. Bu anlamda Turkiye kapsaminda yapilan calismalarin sonuclarinin birlestirilerek genel yarginin ortaya konmasi alan yazina onemli katkilarda bulunacaktir. Arastirmanin Amaci: Turkiye’deki alan yazinda ogrenme stratejileri ogretiminin ogrencilerin cesitli derslerdeki akademik basarilarina etkisini belirlemek amaciyla yapilmis cok sayida calisma olmasina ragmen, (bilissel) ogrenme stratejilerinin etkisini deneysel olarak inceleyen arastirmalari ele alan kapsamli bir meta analiz calismasina ulasilamamistir. Bu baglamda bu arastirma, Turkiye’de ogrenme stratejileri ogretiminin ogrencilerin akademik basarilarina etkisini inceleyen 2000-2016 yillari arasi deneysel calisma sonuclarini meta-analiz yolu ile bir araya getirmek amaciyla yurutulmustur. Arastirmanin Yontemi: Bu arastirmada, ogrenme stratejileri ogretiminin ogrenci basarisi uzerindeki etkisini inceleyen deneysel ve yari-deneysel arastirmalarin sonuclarini bir araya getirmek amaciyla meta-analiz yontemi kullanilmistir. Yapilan taramaya gore ulasilan toplam 1436 yayin yukaridaki kriterlere gore tasnif edildiginde elde kalan 352 calisma uzerinde yogunlasilmistir. YOK Ulusal Tez Merkezi’nde ozetlerinden arastirma olcutlerine uygun oldugu belirlenen ancak erisime acik olmayan tez yazarlarina e-posta gonderilmis ancak cevap alinamamistir. Buna gore, belirlenen olcutler cercevesinde ogrenme stratejilerinin ogrenci basarisi uzerindeki etkisini deneysel olarak inceleyen lisansustu tezler ile bilimsel makalelerden olusan toplam 28 calisma arastirmaya dâhil edilmistir. Bu 28 calisma haricinde yeterli veri sunan ve gerekli sartlari saglayan tam metin bildiri veya poster sunumu turunde calismaya rastlanilmamistir.\xa0 Arastirmanin gecerligi baglaminda ogrenme stratejileri ogretiminin ogrenci basarisi uzerindeki etkisi deneysel arastirmalardan elde edilen standartlastirilmis verilerle ortaya koyulmaya calisildigi aciklanmis ve yayin yanliligi incelenmistir. Ayrica gecerligi saglayabilmek adina, etki buyuklugu hesaplama ve raporlama surecleri ayrintili olarak aciklanmis, birincil calismalarda kullanilan olcme araclarinin yeterli psikometrik ozellikleri tasidiklari belirlenmis ve calisma Egitim Bilimleri alaninda doktorali uc akademisyen tarafindan yurutulmustur. Arastirmanin Bulgulari: Arastirmada, belirlenen kriterler cercevesinde meta-analize dâhil edilen arastirmalardaki verilerin rastgele ve sabit etkiler modellerine gore etki buyuklugu degerleri hesaplanmistir. Alan uzmani olan iki arastirmaci, calismalarda kullanilan ogrenme stratejilerindeki farkliligin orneklem hatasinin otesinde egitim kademesi, disiplin, strateji ogretim tarzi ve strateji turu baglaminda farklilastigini varsaydiklari icin rastgele etkiler modeline karar vermis ve etki buyuklugu degeri 1.21 olarak belirlenmistir. Arastirma kapsaminda egitim kademesi, disiplin, strateji ogretim tarzi ve strateji turune yonelik alt grup analizleri de yapilmis ve ogrenme stratejileri ogretiminin yalnizca disiplin alanina gore istatistiksel olarak anlamli sekilde farklilastigi belirlenmistir. Belirlenen etkinin gecerligine iliskin yayin yanliligi olmadigi yapilan analizler ile ortaya konulmus olup elde edilen etki degerinin gecerli oldugu sonucuna ulasilmistir. Arastirmanin Sonuclari ve Onerileri: Rastgele etkiler modeline gore hesaplanan 1.21 Cohen d degerinin eta-kare karsiligi .268’dir. Bu deger; 1641 ogreneni kapsayan 28 calismadan elde edilen 31 etki buyuklugune gore ogrenme stratejilerinin ogrenen basarisi uzerinde % 26.8’lik olumlu bir katma degere sahip oldugunu gostermektedir. Eldeki arastirmada ortak etki degerini belirleme analizlerine ek olarak, bulgulardaki heterojenligin nereden kaynaklandigini belirlemek amaciyla egitim duzeyi, disiplin, strateji ogretim tarzi ve strateji turune gore grup karsilastirmalari da yapilmistir. Yapilan analizler neticesinde egitim kademesinin (ilkokul, ortaokul, lise, universite) ogrenme stratejileri ogretiminde anlamli bir degisim meydana getirmedigi sonucuna ulasilmistir. Bu sonuc ogrenme stratejileri ogretiminin egitimin her kademesinde etkili oldugunu gostermekte; ogrenme stratejilerinin kucuk yaslarda ogretilmesinin daha etkili oldugu gorusunde olan arastirmacilarin goruslerini sonraki egitim yasantilarinda ve ogrenmeyi ogrenmenin kucuk yaslarda kazanilmasinda onemli oldugu noktalarinda dogrulamaktadir. Ogrenme stratejileri ogretiminin farkli disiplinlerde anlamli bir degisime neden olup olmadigina iliskin analizler ise ogrenme stratejileri ogretiminin ogrenci basarisini en fazla muzik egitimi en az pozitif bilimlerden olan Fen bilimleri alaninda olumlu yonde etkiledigini gostermistir. Arastirma kapsaminda disiplin alanlarina yonelik birincil arastirma sayisi Yabanci dilde 9, Fen bilimlerinde 6, Sosyal bilimlerde 10, Turkce’de 4 ve Muzik’te 2 olarak gorulmektedir. Birincil calisma sayilari arasindaki farkin sonuclari etkileyebilecegi, bu nedenle muzik dersindeki basarinin en yuksek ciktigi dusunulebilir. Diger yandan sozel alan olarak siniflanabilecek Sosyal bilimler, Yabanci dil, Turkce alanlarinda etki buyukluklerinin de birbirine yakin oldugu sonucuna ulasilmistir. Yabanci dil, Sosyal bilimler ve Turkce alanlarinin sozel, Fen bilimleri alanlarinin sayisal oldugu dusunuldugunde ogrenme stratejilerinin sozel alanlarda daha etkili oldugu cikariminda bulunulabilir. Ogrenme stratejisi ogretiminin alan bagimsiz, butunlestirilmis veya eklektik olarak gerceklestirilmesinin ogrenci basarisinda anlamli bir degisim meydana getirmedigi sonucuna ulasilmistir. Bir baska deyisle farkli tarzlarda ogrenme stratejisi kazandirma yaklasimlari benzer sonuclar dogurmaktadir. Benzer sekilde calismalarda kullanilan ogrenme stratejisi turunun de benzer sonuclar dogurdugu tespit edilmistir. Tum bunlar ogrenme stratejileri ogretiminin gerek derslere entegre edilerek, gerek derslerden bagimsiz gerekse her ikisinin butunlestirildigi sekilde ogretilebilecegini ve herhangi bir strateji turunun veya karmasinin kullanilmasinin tumunun etkili sonuclar dogurdugunu gostermektedir. Anahtar Kelimeler: ogrenme stratejileri, akademik basari, meta-analiz.