Oryantiring Sporcularında Ekosentrik, Antroposentrik, Antipatik Yaklaşımların Rekreasyon Fayda ile İlişkisi

Abstract

Bu arastirmanin amaci oryantring sporcularinin ekosentrik (doga merkezli), antroposentrik (insan merkezli) cevre ve cevrenin korunmasina yonelik antipatik tutumlarini incelemek ve rekreasyon fayda ile iliskisini belirlemektir. Arastirmaya ulusal duzeyde yarismalara katilan lisansli kulup sporcularindan olusan ve tesadufi orneklem yoluyla secilen 294 oryantring sporcusu katilmis, veriler Thompson ve Barton (1994) tarafindan gelistirilen, Erten (2007)’nin Turkce’ ye uyarladigi Ekosentrik, Antroposentrik ve Cevreye Yonelik Antipatik Tutum Olcegi ve Akgul, Ertuzun ve Karakucuk’un 2018 yilinda gecerlik guvenirlik calismasi yaparak Turkce versiyonunu gelistirdikleri “Rekreasyon Fayda Olcegi” kullanilmistir. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, bagimsiz tek orneklem testi, tek yonlu varyans analizi ANOVA testinden, grup ici karsilastirmalar icin Tukey(HSD-LSD) testinden ve Pearson Korelasyon testinden yararlanilmistir. Bu calismada cevre tutumu icin .84, rekreasyon fayda icin .95 ic tutarlilik katsayisi elde edilmistir. Yapilan analizler sonucunda oryantring sporcularinin Katilimcilarin cevreye yonelik antroposentrik tutumlari en yuksek ortalamayi elde etmisken (44,19± 8,87), ekosentrik tutum puanlari ortalamaya yakin oldugu (65,30±8,24), antipatik tutum puanlari ise ortalamanin altinda (25,69±13,66) kaldigi belirlenmistir. Rekreasyon fayda olcegine bakildiginda orta duzeyde rekreasyon fayda puani (103,35±13,78) sergileyen katilimcilar, en yuksek fayda puanini fiziksel (30,27±4,40), en dusuk fayda alt boyut puanini ise psikolojik alt boyutta (34,49±4,95) elde etmistir. Rekreasyon fayda olceginde ise, orta duzeyde rekreasyon fayda puani sergileyen katilimcilar, en yuksek fayda puanini fiziksel, en dusuk fayda alt boyut puanini ise psikolojik alt boyutta elde etmislerdir. Elde edilen bulgulara bakildiginda katilimcilarin egitim duzeyi, algiladiklari gelir duzeyi, gunluk bos zaman sureleri ve oryantring yapma sureleri ile cevreye yonelik ekosentrik, antroposentrik ve antipatik tutumlar ve rekreasyon fayda olcegi arasinda anlamli farkliliklar saptanmisken, cinsiyet degiskeni ile olcekler arasinda istatistiksel olarak anlamli farklilik bulunamamistir. Bulgulara gore, katilimcilardan egitim duzeyi ortaokul ve alti olanlarin, gelir durumunu kotu olarak niteleyenlerin, gunluk bos zaman suresi diger gruplara oranla daha yuksek olanlarin antipatik tutum puanlari, lisans ve uzeri egitim duzeyinde olan katilimcilarin ve oryantiring sporunu en uzun sure yapan katilimcilarin ekosentrik tutum puani, gelir durumunu iyi olarak niteleyenlerin psikolojik fayda alt boyut puanlari diger gruplara oranla daha yuksek olarak saptanmistir. Ayni zamanda cevreye yonelik ekosentrik, antroposentrik ve antipatik tutum ve rekreasyon fayda olcekleri arasinda yapilan pearson korelasyon analizine gore cevre tutumu ile rekreasyon fayda arasinda pozitif yonlu orta duzeyde iliski saptanmistir. Arastirma sonucunda egitimin, gelirin ve oryantiring sporunu daha uzun sure yapmanin bireylerin cevreye yonelik tutumlarini degistirebilecegi, ayni zamanda psikolojik acidan rekreasyonel fayda elde edilmesinde gelirin rekreasyon fayda duzeyi degistirebilecegi arastirma sonucunda ifade edilebilir.