Kripto Paralar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Hatemi-J Asimetrik Nedensellik Analizi

Abstract

Kripto paralar, teknolojideki ilerlemeler ile birlikte ilk ortaya ciktigi gunden itibaren hizli bir sekilde gelisme gostererek islem gormeye baslamistir. Matematiksel algoritmalar kullanilarak ozel sifreleme mekanizmalariyla blok zincir (blockchain) olarak adlandirilan sistemler ile uretilen kripto paralar icinde Bitcoin, en yuksek piyasa degerine ve islem hacmine sahip sanal paradir. Zamanla Bitcoin’e alternatif bircok sanal para da bu sistem icinde yer almaya baslamistir. Bu calismada, son donemde diger yatirim araclarina alternatif olarak gorulen kripto paralardan piyasa degeri olarak ilk 30 icinde yer alan ve ilgili donemde verisine ulasilabilen 13 kripto para kullanilmistir. Pozitif ve negatif soklarin yasandigi kazandiran ve kaybettiren donemlerde bu paralar arasindaki iliski, Hatemi-J asimetrik nedensellik testiyle incelenmistir. Bu amacla, Bitcoin, Ethereum, Ripple, Bitcoin cash, Litecoin, Eos, Binance coin, Stellar, Monero, Dash, Ethereum classic, Neo ve Zcash kripto paralarinin 26.7.2017-27.2.2020 tarihleri arasindaki gunluk kapanis fiyatlari verileri kullanilmistir. Yapilan analiz sonucunda ozellikle kazandiran donemlerde kisilerin yatirim araclarini cesitlendirebildigi; kaybettiren donemlerde ise daha az riskli olarak gorulen kripto paralara yatirim yaptigi gozlenmistir. Negatif sok donemlerinde en cok tercih edilen kripto para Ripple, Binance coin, Bitcoin cash ve Monero iken; pozitif sok donemlerinde Bitcoin, Ripple, Binance coin, Dash ve Bitcoin cash’dir.