Ontolojik metin tahlili hakkında bazı tespitler

Abstract

Ontolojik yontem son yillarda sikca basvurulan metin tahlil tekniklerinden biridir. Ismail Tunali’nin Sanat Ontolojisi isimli eserinde, Nikolai Hartmann ve Roman Ingarden’in dusuncelerinden faydalanarak gelistirdigi ontolojik yontem, edebiyat arastirmacilari tarafindan ozellikle siir incelemelerinde kullanilmaktadir. Bircok arastirmaci, Tunali’nin yontemini bazi degisiklikler yaparak edebi metne uygulamaya calisir. Ontolojik yonteme gore metin incelenirken genellikle iki konu goz ardi edilir: Birincisi edebi eserin var olmasini saglayan yazar, ikincisi okuyucu veya alimlayici ozne. Sanat faaliyeti; eser, sanatci ve alimlayici oznenin icinde yer aldigi bir surectir. Ontolojik yontem esere odaklanmasina ragmen sanatci ve alimlayici oznenin varligini yadsimaz. Ontolojik yontem ile metin tahlili, suphesiz bir metni cozumlemede arastirmacinin disiplin icerisinde hareket etmesini saglar. Arastirmacinin metin disi unsurlari bir tarafa birakarak metinin kendisine, baska bir deyisle metnin varligina odaklanmasina olanak tanir. Tarafsiz, bilimsel neticelerin alinmasinda ve edebi metnin dogasinin anlasilmasinda ontolojik yontemin onemli katkilari oldugu yadsinamaz. Edebi eser, ontik butunlugunu ayni zamanda yazara ve okuyucunun varligina borcludur. Bir eserin ontik butunluk gostermesinde yazar ve alimlayici oznenin rolu, ancak sanat felsefesi ve estetik disiplini hakkinda yeteri derecede bilgi sahibi olmakla bilinebilir. Nitekim Ismail Tunali, ontolojik yontemi metne uygulamadan once sanat felsefesi ve ontolojinin sanat eserinin anlasilmasindaki etkisine deginir. Bu calismanin amaci, ontolojik yontem ile yapilan metin tahlillerinde one cikan bazi eksiklikleri ortaya koyup ontolojik yontemde sanatci ve alimlayici oznenin onemsenmesinin geregini belirtmektir.