Türkiye’de Erken Çocukluk Döneminde Benlik Kavramı ile İlgili Yapılmış Lisansüstü Eğitim Tezlerinin İncelenmesi

Abstract

Erken cocukluk donemi fiziksel, bilissel, dil, sosyal ve duygusal gelisim alanlari ile birlikte kisilik gelisiminde temellerinin atildigi bir donemdir. Bu donemde cocuk, ilk once kendisini daha sonra yakin cevresini tanimaya baslar. Bu tanima surecinde cocugun yakin cevresinde bulunan kisilerin tutum ve davranislari, cocugun olumlu ya da olumsuz benlik kavrami gelistirmesine etki etmektedir. Cocugun gelistirdigi benlik kavrami ise kisilik gelisimini onemli derecede etkiler.\xa0Bu nedenle erken cocukluk doneminde cocuklarin gelisimi acisindan onemli olan benlik kavrami ile ilgili yapilan calismalarin incelenmesi ve cocuklar uzerindeki etkilerinin arastirilmasi onemlidir. Yapilan alanyazin incelemelerinde, erken cocukluk doneminde benlik kavrami alaninda yapilmis yuksek lisans ve doktora tezleri ile ilgili kapsamli bir analiz calismasinin bulunmadigi gorulmektedir. Bu noktadan hareketle arastirmada Turkiye’de erken cocukluk doneminde benlik kavrami ile ilgili yapilmis lisansustu egitim tezlerinin incelenmesi amaclanmistir. Arastirmada benlik kavrami ile ilgili Turkce alanyazinda yer alan lisansustu tezlerinin analizi tematik betimsel nitelikte olup, tarama modeli tipindedir ve icerik analizi yontemi kullanilmistir. Arastirmada zaman sinirlamasi getirilmeyerek, alanyazin taramasinin yapildigi Şubat 2019 tarihine kadar mevcut calismalara ulasilmasi hedeflenmistir. Erken cocukluk donemde benlik kavrami ile ilgili Turkce calismalara ulasabilmek icin, Yuksek Ogretim Kurumu Yayin Dokumantasyon Daire Baskanligi Tez Tarama veritabani taranmistir. Tarama yapilirken anahtar sozcukler benlik kavrami , okul oncesi ve erken cocukluk ile sinirlandirilmistir. Alanyazin taramasi sonucu ulasilan calismalarin arastirmaya dahil edilmesinde, (a) calismanin Turkiye’de yapilmis olmasi, (b) Yuksek lisans ve doktora tezi seklinde yayinlanmis olmasi, (c) orneklemini erken cocukluk donemdeki cocuklarin olusturmasi ve (d) tam metine sahip olmasi kriterleri dikkate alinmistir. Arastirmada, benlik kavrami ile ilgili calisma grubuna erken cocukluk ve okul oncesi donemde benlik kavrami\xa0 (n=5), benlik algisi (n=5) ve benlik saygisi (n=8) olarak dizginlenen toplam 18 lisansustu egitim tezi incelenmis ve bu sayinin alanin gelisimi acisindan yeterli olmadigi dusunulmustur. Ayni zamanda benlik ile ilgili yapilan lisansustu tezlerin 2004-2018 yillari arasinda yapildigi, sadece uc doktora tezinin oldugu belirlenmistir. Arastirma yontemi olarak en cok nicel arastirmanin yapildigi ve olcek/envanter kullanildigi belirlenmistir. Deneysel calismalarin azligi ve olcek uyarlama ya da gelistirme sayisinin azligi dikkat cekmis ve yeterli sayida olmadigi belirlenmistir.