Yaz Ihlamuru (Tilia platyphyllos Scop.)’nun Bazı Morfolojik Özellikleri İle Yaprak ve Çiçek Uçucu Bileşenlerinin Belirlenmesi

Abstract

Yaz ihlamur ( Tilia platyphyllos Scop.), kultur tarihi cok eskilere dayanan dunyada uretimi ve tuketimi yaygin olan odunsu bitkilerden biridir. Bu calismada yaz ihlamurunun morfolojik ozellikleri ile yaprak cicek ucucu bilesenleri arastirilmistir. Ornekler, Isparta ilinin Yenisarbademli, Aksu ve Sutculer ilcesine bagli Belence ile Kasimlar koylerinden toplanmistir. Morfolojik ozelliklerini belirlemek amaciyla yaprak, cicek ve brakte orneklerinde olcumler yapilmistir. Yaprak aya boyu 4.2-10.8 cm (ort. 7.72 cm), yaprak aya eni ise 4.2-10.2 cm (ort. 6.8 cm) arasinda olculmustur. Yaprak sapi uzunlugu 2.8-6.2 cm araliginda olup, ortalama degeri 4.42 cm’dir. Brakte boyu 4.2-13.0 cm (ort. 8.07 cm), brakte eni ise 1.0-2.5 cm (ort. 1.67) araligindadir. Brakte sapi 0.1-1.7 cm araligindadir. Brakte sapi ortalama 0.72 cm olarak olculmustur. Cicek sayisi en az 2 adet en cok 5 adet ortalama 3 adet olarak tespit edilmistir. Turun ucucu yag bilesenlerini belirlemek amaciyla yaprak, cicek (brakte) ornekleri oda sicakliginda kurutulmus, HS-SPME/GC-MS analizi ile ucucu bilesenleri belirlenmistir. Elde edilen bulgular sonucunda ciceklerin ucucu bilesenlerinde toplam 113 farkli bilesen, yapraklarin ucucu bileseninde ise toplam 62 adet bilesen bulunmustur. Ciceklerin ucucu bilesenlerinde en etken bilesenler: (%26.66) (E)-2-Hexenal molekuler yapisi C 6 H 10 , (%35.52) 1-Undecyne molekuler yapisi C 11 H 20 , (%14.88), n-Hexanal C 6 H 12 O ,(%10.11), 1-Dodecyne C 12 H 22 molekul yapisi bulunmustur. Yapraklarin ucucu bilesenlerinde en etken ucucu bilesenler: (%64.84) 2-Hexenal molekuler yapisi C 6 H 10 O, (%22.73) 1-Decyne molekuler yapisi C 10 H 18 olarak bulunmustur.