EGE GÖÇLERİ’NİN TETİKLEDİĞİ DİĞER GÖÇ HAREKETLERİNE KISA BİR BAKIŞ

Abstract

Ege Gocleri, MO. 13. yuzyilin son ceyregi ile 12. yuzyilin ilk ceyreginde olmak uzere, iki aĢamada cereyan etmiĢ olan buyuk bir kavimler hareketidir. Ugarit ve Misir vesikalari, bu gocler hakkinda onemli bilgiler aktarirlar. Ayrica, MO. 2. Binyilin sonlarina ait yerleĢim merkezlerinde yapilan arkeolojik kazilarda da, soz konusu goclerin sebebiyet verdigi yikimin maddi delillerine rastlanmiĢtir. Ege Gocleri’nin ceĢitli nedenleri vardi r. Ancak hemen belirtelim ki, bu buyuk kargaĢada ekonomik nedenler on plana cikmaktadir. Cunku goce iĢtirak eden kavimlerin topra k yetmezligi ve yeterli besin e ulaĢamama gibi sorunlarinin yani sira, MO.13. yuzyilin sonlarina dogru baĢlayan ve Hatti Ulkesi’ ni de etkileyen kitlik felâketi, Egeli kavimleri, kendilerine yeni yurtlar bulma cabasi icerisine sevk etmiĢ gorunmektedir. Ege Gocleri’nin birinci aĢamasi Misir firavunu Merneptah zamaninda (MO. 1236 - 1223) vuku bulmuĢtur. Bu firavun tarafindan yazdirilan Karnak Kitabesi ve Ġsrail Steli, soz konusu gocler hakkinda onemli bilgiler aktarirlar. Ayrica Ugarit mektuplari da, goclerin bu ilk aĢamasina ait bilgiler verirler. Sozunu ettigimiz butun bu belgelerden anlaĢildigina gore, goclerin ilk aĢamasi yaĢanirken Hitit Devleti henuz ayaktadir. Asil tahribati, Ege Gocleri’nin ikinci aĢamasina katilan kavimler gercekleĢtireceklerdir. MO. 12. yuzyilin ilk ceyreginde yaĢanacak olan bu ikinci goc dalgasi hakkindaki en doyurucu bilgileri yine Misir kaynaklari vermektedir . Gercekten, Misir firavunu III. Ramses’in (MO. 1198 - 1167) yazdirmiĢ oldugu vesikalarda, Ege Gocleri’nin ikinci aĢamasina iĢtirak eden kavimlerden ve onlara karĢi verilen mucadeleden soz edilmektedir. Ege Gocleri sonunda MO. 2. Binyilin buyuk gucleri olan Hitit, Mitanni ve II I. Babil devletleri yikilacaklardir . Misir Devleti ise hem ekonomik hem de insan kaynaklari bakimindan tukenme noktasina gelecektir. Ege Gocleri’ni tek bir goc hareketi olarak gormek dogru degildir. Cunku Ege Gocleri, hem Eski Dogu dunyasinda hem de Eski Bati dunyasinda yeni goc hareketlerinin de tetikleyicisi olmuĢtur. Nitekim bu goclerle ayni zaman dilimi icerisinde veya biraz sonrasinda yeni goc hareketlerine tanik olunmaktadir.