NİYAZİ BERKES’İN YETİŞTİĞİ DÖNEM VE İLK YAZILARI

Abstract

Sosyolog ve dusunce tarihi yazari Niyazi Berkes, 21 Ekim 1908’de, Lefkosa’da dunyaya geldi. 1931-32 ders yilinda Istanbul Darulfununu Felsefe Bolumu’nden mezun oldu. 1935-1939 arasinda Felsefe ve Ictimaiyat Mecmuasi, Siyasi Ilimler Mecmuasi, Siyasal Bilgiler dergilerinde yazilar yazdi. 1939’da Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Felsefe Enstitusu’nde asistan oldu. Bu yillarda Niyazi Berkes’in yazma faaliyetinde bariz bir artis ve yazdigi konularda dikkate deger bir cesitlenme olmustur. 1940’larda Ankara koylerinde gerceklestirdigi sosyolojik tetkiklerinde, Turk Devrimi’nin ust yapi kurumlarinda gerceklestirdigi radikal degisikliklerin kalici olmasinin, iktisadi ve sosyal hayattaki kosullarin da kokten bicimde degistirebilmesine bagli oldugu kanaatine varmistir. Yurt ve Dunya (1941-1944) dergisinde Fasizm, irkcilik ve Kapitalizm’e dair yazilar yazdi. Osmanli modernlesme tarihini incelemis; Ibrahim Muteferrika, Namik Kemal ve Ziya Gokalp’i Bati, uygarlik, laiklik, din-devlet iliskileri konularini nasil anladiklari yonuyle ele almistir. Bu cercevedeki yazilari onun, sosyolojiden tarihe ozellikle de dusunce tarihine yoneldigini, Turk tarihi ile Bati toplumlarinin tarihi arasindaki temel farkliliklari onemsedigini gostermektedir. Niyazi Berkes’te 1940’li yillardaki; genelde dogu toplumlarinda, ozelde Osmanli toplumunda, din-devlet iliskilerinin tarihsel seyrini arastirma egilimi, sonraki yillarda genisleyip derinleserek omur boyu surmustur.