Factors influencing nutritional status of patientstreated due to aplastic and iron deficiency anemia

Abstract

Wstep: Zaburzenia stanu odzywienia stanowią istotny problem medyczny i spoleczny. Na calym świecie 14% ludzi jest niedozywionych. Pacjenci z anemią charakteryzują sie objawami, ktore mają znaczący wplyw na odzywianie. Przede wszystkim są to zmniejszony apetyt oraz zaburzone odczuwanie smaku. Dodatkowo dzialania niepozadane zastosowanego leczenia — nudności i wymioty, owrzodzenia jamy ustnej i przewodu pokarmowego oraz bolesne pekniecia kącikow ust — powodują trudności w przyjmowaniu posilkow oraz problemy z prawidlowym przyswajaniem skladnikow odzywczych. Problemy z odzywianiem powodują wiele zaburzen w organizmie. Z uwagi na powyzsze pacjent z niedokrwistością powinien byc wnikliwie obserwowany w kierunku zaburzen odzywiania. Celem pracy byla ocena stanu odzywienia chorych z rozpoznaniem niedokrwistości i identyfikacja czynnikow mających wplyw na stan odzywienia pacjentow leczonych z powodu niedokrwistości. Material i metody: W badaniu bralo udzial 108 chorych (58 kobiet, średnia wieku 52,7 lat) leczonych z powodu niedokrwistości z niedoboru zelaza (54 osoby) i niedokrwistości aplastycznej (54 osoby). Do oceny stanu odzywienia zastosowano Mini Nutritional Assessment (MNA). Dane socjokliniczne i socjodemograficzne pochodzily z dokumentacji medycznej. Pacjentow podzielono na trzy grupy w zalezności od stanu odzywienia: grupa I — prawidlowy stan odzywienia (n = 52; MNA: 24–30), grupa II — zagrozenie niedozywieniem (n = 42; MNA: 17–23), grupa III — niedozywienie (n = 14; MNA 0,05). W analizie korelacji wplywu wybranych zmiennych na stan odzywienia starszy wiek oraz brak apetytu wiązaly sie z gorszym stanem odzywienia (odpowiednio: wspolczynnik korelacji –0,26; p = 0,007 vs. wspolczynnik korelacji 0,743; p < 0,05). Wśrod czynnikow socjoklinicznych negatywny wplyw na stan odzywienia miala obecnośc chorob przewleklych (21,48 vs. 23,84; p = 0,002), liczba hospitalizacji powyzej 2 w ciągu ostatniego roku (26,59 vs. 21,2; p < 0,001) oraz chemioterapia (24,23 vs. 19,64; p < 0,001). Obecnośc owrzodzen jamy ustnej wiązala sie z gorszym stanem odzywienia (23,02 vs. 19,69; p = 0,013), podobnie jak wystepowanie nudności i wymiotow (23,93 vs. 18,88; p < 0,001) i wylysienia (24,04 vs. 19,64; p < 0,001). W analizie wieloczynnikowej niezaleznym predyktorem stanu odzywienia byl apetyt — im lepszy apetyt, tym lepszy stan odzywienia (β = 0,554 ; p < 0,001). Wnioski: Chorzy z rozpoznaniem niedokrwistości aplastycznej wykazują gorszy stan odzywienia w porownaniu z pacjentami z rozpoznaniem niedokrwistości z niedoboru zelaza. Niezalezny czynnik predykcyjny stanu odzywienia pacjentow z niedokrwistością aplastyczną i z niedoboru zelaza stanowi apetyt. Stan odzywienia zalezy od wieku, wyksztalcenia, aktywności zawodowej, chorob wspolistniejących, nudności, wymiotow, owrzodzen jamy ustnej, chemioterapii i liczby hospitalizacji. Palliat Med Pract 2019; 13, 1: 1–10