Cuộc xâm lược Tây Ban Nha của Napoléon là một bước ngoặt ảnh hưởng đến vận mệnh của Mexico. Với cuộc xâm lược của Napoléon vào Tây Ban Nha vào năm 1808, nền tảng cai trị của Vương quốc Tây Ban Nha gặp phải một thách thức lớn, điều này cũng gây ra phong trào độc lập ở Tân Tây Ban Nha (Mexico ngày nay). Cuộc xung đột đã khơi dậy tình cảm dân tộc ở địa phương và cuối cùng dẫn đến nền độc lập của Mexico.
Trong bối cảnh chính trị mới, cư dân thuộc địa của Mexico bắt đầu đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Tây Ban Nha và theo đuổi quyền tự chủ của riêng mình.
Dưới sự kiểm soát của Napoléon, Charles IV, người ban đầu cai trị Tây Ban Nha, đã phải thoái vị, dẫn đến khoảng trống quyền lực ở Tây Ban Nha trên Bán đảo Iberia. Giới tinh hoa địa phương của Tân Tây Ban Nha nhận thấy cơ hội, cùng nhau đàm phán và thành lập hội đồng nhân dân địa phương nhằm nỗ lực thành lập một chính phủ tự trị cho Tân Tây Ban Nha. Tuy nhiên, kế hoạch này vấp phải sự phản đối của những người bảo thủ, đặc biệt là các quan chức Tây Ban Nha từ lục địa, những người muốn duy trì mối liên hệ với lục địa Tây Ban Nha để bảo vệ các đặc quyền của riêng mình.
Trong bối cảnh đó, vào ngày 16 tháng 9 năm 1810, Cha Miguel Hidalgo đã ban hành "Tiếng kêu của Dolores" nổi tiếng, đánh dấu sự khởi đầu của phong trào độc lập ở Mexico. Chuỗi tình trạng bất ổn này vẫn tiếp diễn, có nhiều nhà cách mạng và người dân thuộc các tầng lớp khác nhau tham gia, dần dần hình thành phong trào chống lại sự cai trị của Tây Ban Nha.
Sự phát triển của cuộc nổi dậy này không còn chỉ là sự phản kháng Tây Ban Nha mà là cuộc đấu tranh về bản sắc dân tộc, giai cấp xã hội và vận mệnh tương lai.
Miguel Hidalgo đóng một vai trò quan trọng trong phong trào độc lập, nhưng việc ông bị bắt vào năm 1811 đã mở ra một giai đoạn mới của phong trào. Quyền lãnh đạo sau đó được đảm nhận bởi José María Morelos, người đã thúc đẩy hơn nữa phong trào kháng chiến. Tuy nhiên, sau khi Morelos bị bắt và hành quyết vào năm 1815, phong trào trở nên cực đoan và dần chuyển sang chiến tranh du kích. Trong thời kỳ này, Vicente Guajero trở thành một thủ lĩnh du kích quan trọng, nhưng không bên nào đạt được lợi thế quân sự mang tính quyết định.
Tuy nhiên, phải đến năm 1821, liên minh hiện tại của lực lượng bảo thủ và kháng chiến Tây Ban Nha mới cùng nhau thông qua "Kế hoạch Iguala", điều này đã thay đổi hoàn toàn cục diện. Kế hoạch này dẫn đến sự phá vỡ cuối cùng khỏi sự cai trị của Tây Ban Nha và vào tháng 9 năm đó, Thành phố Mexico đã kỷ niệm ngày độc lập khải hoàn của mình.
Sự hình thành nền độc lập của Mexico không chỉ là sự chống lại sự áp bức từ bên ngoài mà còn là biểu tượng cho sự biến đổi cơ cấu xã hội bên trong.
Sau khi độc lập, Mexico phải đối mặt với những thách thức mới và trở thành Đế chế Mexico đầu tiên bất ổn. Một loạt cuộc đảo chính diễn ra trong hai năm tiếp theo, lên đến đỉnh điểm là hình thành một nước cộng hòa liên bang vào năm 1823. Trong quá trình này, cũng có những mối đe dọa mới từ các thế lực bên ngoài đối với đất nước mới, đặc biệt là nỗ lực tái chiếm của Tây Ban Nha vào năm 1829, cuối cùng đã thất bại, nhưng Mexico chỉ được chính thức công nhận độc lập vào năm 1836.
Trong chuỗi sự kiện này, chúng ta thấy rằng các tầng lớp xã hội và các nhóm dân tộc khác nhau có nhu cầu và bản sắc độc lập khác nhau. Các xung đột và liên minh đan xen nhau khiến phong trào độc lập của Mexico trở thành một cuộc cách mạng đa chiều.
Mặc dù cuộc xâm lược của Napoléon đã góp phần mang lại nền độc lập cho Mexico nhưng những gì nó truyền tải đằng sau nó là những mâu thuẫn xã hội khác nhau và những thay đổi sâu sắc về cơ cấu.
Nhìn chung, cuộc xâm lược của Napoléon của Tây Ban Nha một mặt đã truyền cảm hứng cho phong trào độc lập của Mexico, mặt khác đã khai sinh ra bản sắc văn hóa và chính trị của New Mexico. Vì vậy, qua sự kiện lịch sử này, chúng ta nên hiểu thế nào về mối tương quan giữa sự chia cắt và tái thiết đất nước hiện nay?