Luật miệng đóng vai trò quan trọng trong nhiều nền văn hóa. Loại luật này được truyền miệng và ảnh hưởng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo thời gian, nhiều luật lệ văn hóa đã được chuyển thành luật thành văn, nhưng truyền thống truyền miệng vẫn được duy trì và tôn trọng. Bài viết này tìm hiểu nguồn gốc của luật truyền miệng và tác động của nó đối với hệ thống pháp luật hiện đại.
Luật miệng là một tập hợp các quy tắc ứng xử được sử dụng trong một nền văn hóa, tôn giáo hoặc cộng đồng cụ thể và được truyền qua truyền thống truyền miệng. Truyền thống này có thể tồn tại do thiếu kỹ năng viết, hoặc do chính luật pháp yêu cầu hình thức truyền khẩu này.
Truyền khẩu đại diện cho cách một nền văn hóa được truyền tải và tiếp nối giữa các thế hệ.
Trong hệ thống pháp luật, luật truyền miệng có thể được xác định là phong tục hoặc tập quán có ý nghĩa pháp lý. Trong một số trường hợp nhất định, việc ban hành lệnh bằng miệng có thể được coi là một hành vi pháp lý. Một số luật truyền miệng nhất định cho thấy hiệu quả của chúng trong những điều kiện cụ thể, thường yêu cầu luật phải được công khai, hành vi của con người phải được thẩm phán đánh giá và cuối cùng phải áp dụng các hình phạt liên quan.
Kanun của Albania là tập hợp các luật tục truyền thống hướng dẫn mọi khía cạnh của xã hội bộ lạc Albania. Những luật tục này đã được bảo tồn trong 5 thế kỷ qua chủ yếu thông qua truyền miệng giữa các trưởng lão bộ lạc.
Luật Qanun phản ánh thực tiễn pháp lý của nhiều giai đoạn lịch sử và có thẩm quyền nổi bật trong xã hội Albania.
Luật Qanun, với sự đa dạng tôn giáo và khả năng kiểm soát xã hội mạnh mẽ, đã giúp thành công các bộ lạc Albania duy trì lối sống và bản sắc của họ trước sự quản lý tập trung từ bên ngoài. Những luật này bao gồm tất cả mọi thứ, từ lòng hiếu khách và quyền gia đình cho đến mối hận thù huyết thống và sự đền bù, đồng thời có những điểm tương đồng với các nền văn hóa cổ đại khác như Ấn Độ và Hy Lạp.
Khái niệm luật truyền miệng trong Do Thái giáo bắt nguồn từ văn bản Tanakh, những luật này đi đôi với luật thành văn (tức là Kinh Torah) và được truyền lại cho từng thế hệ lãnh đạo tôn giáo và học giả.
Sự kết hợp giữa luật truyền miệng và luật thành văn tạo thành cốt lõi của luật Do Thái.
Việc giải thích luật Do Thái dựa trên luật truyền miệng, hình thành nên hệ thống pháp luật của luật Do Thái. Cách tiếp cận này nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thống truyền miệng và tiếp tục ảnh hưởng đến việc thực hành luật Do Thái hiện đại.
Theo thời gian đã thay đổi, sự nhấn mạnh vào luật truyền khẩu đã tăng lên và giảm đi. Những mệnh lệnh pháp lý bằng miệng vẫn tồn tại trong nhiều hệ thống pháp luật hiện đại, đặc biệt là trong những trường hợp khẩn cấp, cho thấy luật truyền miệng vẫn chưa hoàn toàn biến mất.
Việc viết văn bản pháp luật tuy quan trọng nhưng việc kế thừa luật truyền miệng cũng đáng được quan tâm.
Luật truyền miệng không chỉ là sự ôn lại lịch sử mà còn tiếp tục ảnh hưởng đến nhận thức và thực tiễn pháp luật của xã hội ngày nay. Nhiều học giả pháp lý tin rằng sự tồn tại của luật truyền miệng là một lăng kính quan trọng để hiểu các hệ thống pháp luật nhất định.
Từ Giáo luật Albania đến luật truyền miệng của Do Thái giáo, luật truyền miệng đã chứng tỏ nguồn gốc lịch sử sâu xa và chức năng xã hội của chúng trong nhiều nền văn hóa khác nhau. Sự tồn tại của các hình thức pháp lý này thách thức sự thiên vị của hệ thống pháp luật hiện đại đối với luật thành văn và truyền cảm hứng cho những suy nghĩ sâu sắc về sự phát triển pháp lý và thực tiễn xã hội. Vì vậy, liệu luật truyền miệng một lần nữa có thể trở thành một tài liệu tham khảo quan trọng khi chúng ta đối mặt với những thách thức của hệ thống pháp luật hiện tại?