Mỏ South Pars, còn được gọi là North Dome, là mỏ khí ngưng tụ lớn nhất ở khu vực Vịnh Ba Tư, với Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính trữ lượng của mỏ này lên tới 1.800 nghìn tỷ feet khối khí đốt tự nhiên và khoảng 50 tỷ thùng dầu. Dầu ngưng tụ. Mỏ khí đốt này do Iran và Qatar cùng sở hữu, và vị trí cùng nguồn năng lượng của nó mang lại cho nó ảnh hưởng địa chiến lược đáng kể. Trong bối cảnh này, sự cạnh tranh giữa hai nước ngày càng trở nên đáng chú ý. Lợi ích chính trị và kinh tế của mỗi nước ảnh hưởng đến sự phát triển và quản lý tài nguyên của họ như thế nào chắc chắn đáng để chúng ta suy ngẫm.
Việc phát triển mỏ khí đốt South Pars không chỉ là một cuộc cạnh tranh kinh tế mà còn là một trò chơi địa chính trị.
Mỏ khí đốt nằm dưới đáy biển Vịnh Ba Tư ở độ sâu 3.000 mét và có diện tích 9.700 km2, trong đó 3.700 km2 thuộc về South Pars ở Iran và 6.000 km2 thuộc về North Pars. Vòm ở Qatar. Các bể chứa khí đốt chính bao gồm nhiều tầng địa chất Trias và Permi, tạo thành cấu trúc địa chất khá phức tạp, cung cấp nguồn khí đốt tự nhiên và ngưng tụ phong phú cho cả hai quốc gia.
Theo ước tính mới nhất, trữ lượng khai thác được của mỏ South Pars/North Dome vượt xa trữ lượng của tất cả các mỏ khí đốt tự nhiên khác trên thế giới cộng lại. Tiềm năng vốn có này đã thúc đẩy cả Iran và Qatar tích cực theo đuổi các kế hoạch phát triển nhằm nâng cao nền kinh tế của nước mình thông qua nguồn tài nguyên này.
Kể từ khi được phát hiện vào năm 1990, quá trình phát triển mỏ South Pars của Iran đã phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm khó khăn về kỹ thuật, tranh chấp hợp đồng và các yếu tố chính trị. Công ty Dầu khí Quốc gia Iran (NIOC) đang dẫn đầu kế hoạch phát triển mỏ dầu này, được chia thành nhiều giai đoạn, với mục tiêu tiếp tục tăng sản lượng vào năm 2020.
Iran có kế hoạch phát triển toàn diện mỏ khí đốt South Pars trong 24 đến 30 giai đoạn, cuối cùng đạt sản lượng khai thác hàng ngày là 2,5 đến 3 tỷ feet khối khí đốt tự nhiên.
Điều này có nghĩa là Iran phải đối mặt với nhiều thách thức trong và ngoài nước khi tăng sản lượng, chẳng hạn như lệnh trừng phạt và sự cạnh tranh với Qatar.
So với Iran, Qatar dường như có nhiều lợi thế hơn về mặt công nghệ và đầu tư trong việc phát triển mỏ khí đốt South Pars. Qatar có năng lực sản xuất đáng kể, với sản lượng khí đốt tự nhiên đạt khoảng 2 nghìn tỷ feet khối chỉ riêng từ năm 2000 đến năm 2008, một con số giúp nước này chiếm vị thế thống lĩnh trên thị trường quốc tế.
Mô hình phát triển hiệu quả và đầu tư cơ sở hạ tầng quy mô lớn của Qatar Energy đã giúp công ty này có được chỗ đứng trên thị trường khí đốt tự nhiên toàn cầu. Điều này cho phép Qatar liên tục tăng năng lực sản xuất và xuất khẩu, qua đó giành được thị phần lớn hơn trên thị trường quốc tế.
Ảnh hưởng địa chính trịTrong khi cuộc cạnh tranh giành nguồn tài nguyên khí đốt South Pars vẫn tiếp diễn, xung đột chính trị giữa Iran và Qatar ngày càng gia tăng. Iran phải đối mặt với những hạn chế về phát triển tài nguyên do lệnh trừng phạt, trong khi Qatar đang sử dụng lợi thế về tài nguyên của mình để tăng cường hơn nữa ảnh hưởng trong khu vực và quốc tế.
Sự cạnh tranh giữa hai nước không còn chỉ là vấn đề kinh tế mà còn liên quan đến những vấn đề ảnh hưởng đến cán cân quyền lực trong khu vực.
Iran đang tăng cường quan hệ với các đối tác khác, có ý định sử dụng sự phát triển của mỏ khí đốt South Pars để tăng cường ảnh hưởng địa chính trị của mình trước áp lực bên ngoài. Khi hai nước đẩy mạnh khai thác tài nguyên, bối cảnh địa chính trị phức tạp hơn có thể xuất hiện trong tương lai.
Trước sự cạnh tranh từ Qatar, Iran cần phải đẩy nhanh quá trình phát triển đồng thời cũng phải tính đến những thách thức về chính trị, thị trường và công nghệ. Làm thế nào để tìm được sự cân bằng giữa hợp tác và cạnh tranh trên nguồn tài nguyên chung này sẽ là vấn đề quan trọng đối với cả hai bên trong tương lai.
Vì cả hai nước đều là những quốc gia chủ chốt phụ thuộc vào mỏ khí đốt South Pars nên việc phát triển nguồn tài nguyên trong tương lai sẽ ảnh hưởng đến an ninh và ổn định của toàn bộ khu vực Vịnh Ba Tư. Liệu sự cạnh tranh giữa Iran và Qatar có gia tăng không? Vấn đề này sẽ trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế trong tương lai.