Trong lĩnh vực cơ học lượng tử, khái niệm khí Fermi rất quan trọng để hiểu được hành vi của các electron bên trong kim loại. Năng lượng Fermi đóng vai trò là thước đo quan trọng cho phép chúng ta khám phá sâu sắc cách các electron cạnh tranh với nhau trong thế giới vi mô và cách chúng ảnh hưởng đến các tính chất vĩ mô của vật chất.
Năng lượng Fermi là chìa khóa để mô tả sự chênh lệch năng lượng giữa trạng thái hạt đơn lẻ chiếm tỷ lệ thấp nhất và cao nhất, cho phép chúng ta hiểu cách các electron chuyển động và tương tác trong kim loại.
Khi nhiệt độ tăng, năng lượng của các electron cũng thay đổi. Theo cơ học lượng tử, các electron thuộc về fermion Theo nguyên lý loại trừ Pauli, hai fermion không thể chiếm cùng một trạng thái lượng tử. Nguyên lý này thể hiện rõ nhất ở kim loại, vì các electron bị buộc vào trạng thái năng lượng cao hơn để thỏa mãn ràng buộc này.
Ở độ không tuyệt đối, trạng thái năng lượng của một electron bị giới hạn bởi năng lượng Fermi và năng lượng của trạng thái hạt đơn chiếm cao nhất chính xác là năng lượng Fermi. Điều này có nghĩa là ngay cả ở điều kiện gần độ không tuyệt đối, các electron vẫn có năng lượng để chuyển động.
Ngay cả ở nhiệt độ gần độ không tuyệt đối, fermion trong khí Fermi vẫn duy trì vận tốc cao, một hiện tượng đóng vai trò quan trọng trong nhiều hiện tượng vật lý.
Trong mô hình electron tự do của kim loại, electron được coi là khí Fermi lý tưởng hóa. Mật độ số lượng electron dẫn điện trong kim loại nằm trong khoảng từ 102⁸ đến 102⁹ electron/m³, tương đương với mật độ số lượng nguyên tử trong chất rắn thông thường. Mật độ số như vậy dẫn đến năng lượng Fermi thường nằm trong khoảng từ 2 đến 10 volt electron.
Đối với những môi trường có nhiều biến đổi hơn, chẳng hạn như sao lùn trắng, hoạt động của các electron cho thấy những đặc điểm bất thường. Những ngôi sao này có khối lượng gần bằng Mặt trời nhưng chỉ bằng khoảng 1% bán kính của nó. Trong môi trường mật độ cao như vậy, các electron không còn bị giới hạn trong một hạt nhân nguyên tử mà tạo thành một loại khí electron thoái hóa có năng lượng Fermi có thể đạt tới khoảng 0,3 MeV.
Các electron của sao lùn trắng tồn tại dưới dạng khí thoái hóa, giúp chúng có khả năng chống lại sự suy sụp hấp dẫn.
Ngoài kim loại và sao lùn trắng, còn có các ví dụ về nucleon trong lõi. Năng lượng Fermi của nucleon xấp xỉ 38 MeV, phản ánh trạng thái năng lượng cao của chúng bên trong hạt nhân. Những khái niệm này cũng đặc biệt quan trọng trong nghiên cứu vật lý hạt nhân, đặc biệt là trong việc tìm hiểu tính ổn định của hạt nhân và cấu trúc bên trong của nó.
Khi hiểu biết sâu sắc hơn về năng lượng Fermi và các đại lượng tương ứng, chúng tôi phát hiện ra rằng nhiệt độ Fermi có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu cơ học lượng tử. Nó thể hiện tầm quan trọng tương đối của các hiệu ứng nhiệt và lượng tử trong một phạm vi nhiệt độ nhất định. Trong kim loại, nhiệt độ Fermi thường cao hơn nhiệt độ phòng vài bậc, điều này cho phép các electron hoạt động mạnh hơn khi nhiệt được thêm vào.
Chúng tôi sử dụng động lượng Fermi và vận tốc Fermi để mô tả hành vi của các fermion trên bề mặt Fermi. Việc đưa ra các khái niệm này cho phép chúng tôi giải thích rõ hơn các đặc tính của khí Fermi.
Ngoài năng lượng Fermi và nhiệt độ Fermi, động lượng Fermi và vận tốc Fermi cũng là những đại lượng quan trọng mô tả hành trạng của các electron. Động lượng Fermi là một đại lượng liên quan đến năng lượng Fermi, cả hai phối hợp với nhau để tác động đến hành vi của các electron, cho phép chúng duy trì chuyển động hiệu quả trong các môi trường khác nhau.
Tóm lại, năng lượng Fermi và các khái niệm liên quan tái hiện bối cảnh cạnh tranh thế giới vi mô trong khoa học vật liệu và kim loại. Khi khoa học tiếp tục phát triển, chúng ta có thể hiểu sâu hơn về quy luật của những thế giới vi mô này và sự tương tác tinh tế giữa các electron. Liệu nghiên cứu trong tương lai có thể vượt qua ranh giới nhận thức hiện tại và tiết lộ các quy luật vật lý sâu sắc hơn không?