Language
Country/Area
No result found
ừ biến đổi khí hậu đến nhựa: Tại sao 'siêu vật thể' có thể thay đổi cách chúng ta suy ngh
Vào thời điểm thế giới đang phải đối mặt với khủng hoảng khí hậu và ô nhiễm môi trường, khái niệm "siêu vật thể" do học giả Timothy Morton đề xuất đang gây ra những cuộc thảo luận rộng rãi. Chính xác thì siêu đối tượng là gì? Khái niệm này ảnh hưởng như thế nào đến sự hiểu biết của chúng ta về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên?
Timothy Morton là giáo sư tiếng Anh tại Đại học Rice ở Hoa Kỳ. Nghiên cứu của ông tập trung vào sự giao thoa giữa triết học hướng đối tượng và sinh thái học. Khái niệm "siêu vật thể" do Morton đề xuất được sử dụng để mô tả các vật thể có sự phân bố cực kỳ cao về thời gian và không gian và vượt qua địa phương, chẳng hạn như biến đổi khí hậu và nhựa. Việc suy nghĩ lại về những thách thức môi trường này thúc đẩy việc đánh giá lại mối quan hệ của chúng ta với sự tồn tại phi nhân loại.
Siêu vật thể được phân bố rộng rãi đến mức chúng vượt qua thời gian và không gian cụ thể và không còn là vật thể nhìn thấy được nữa mà là sự tồn tại liên quan đến các chiều không gian cao hơn.
Cuốn sách Humanity: Solidarity with Nonhumans của Morton đi sâu vào sự phân chia giữa con người và phi nhân loại. Ông lập luận rằng chúng ta cần suy nghĩ lại về cơ bản cách con người nhìn nhận động vật và thiên nhiên, đồng thời khám phá những tác động chính trị của sự thay đổi này. Ông chỉ ra rằng các vấn đề môi trường không chỉ liên quan đến công nghệ hay chính sách mà còn liên quan đến triết lý và đạo đức của chúng ta.
Ông phê phán các quan niệm sinh thái truyền thống và tin rằng việc phân đôi giữa thiên nhiên và văn minh là một mô hình tư duy sai lầm. Morton đề xuất, "Chủ nghĩa phê bình sinh thái phải loại bỏ sự phân đôi này, vì không nên coi thiên nhiên như một thực thể bên ngoài duy trì nền văn minh."
Khái niệm "siêu đối tượng" đặc biệt phản ánh sự phức tạp mà xã hội ngày nay phải đối mặt. Những siêu vật thể này không chỉ đề cập đến những vấn đề toàn cảnh như biến đổi khí hậu mà còn cả nhựa, một vật thể phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Morton chỉ ra rằng sự tồn tại của nhựa giống như một thực thể “dính” không thể thoát ra hoàn toàn mà có mặt ở khắp mọi nơi và gắn liền với cuộc sống của chúng ta.
Siêu vật thể không chỉ là tập hợp vật chất mà còn là mạng lưới các mối quan hệ giữa các vật chất này, có thể tiếp tục định hình cuộc sống của chúng ta.
Theo quan điểm của Morton, việc nhận ra sự tồn tại của những siêu vật thể này cho phép chúng ta không còn tách biệt mình với tư cách là một “người quan sát” nữa mà đặt ra khuôn khổ tư duy trước đó và đối mặt với nó từ góc độ toàn diện hơn những thách thức này. Cách suy nghĩ này kích hoạt việc xem xét lại ranh giới giữa “tôi” và “người khác”, có nghĩa là chúng ta không chỉ phải quan tâm đến bản thân mà còn phải chú ý đến sự tương tác của vạn vật nói chung.
Morton từng nói: "Sự tồn tại của siêu vật thể nhắc nhở chúng ta rằng mọi lựa chọn đều được kết nối với một mạng lưới tồn tại lớn hơn". Điều này tạo ra mối liên hệ mới giữa ý thức chủ quan của cá nhân và hệ sinh thái tập thể. Mỗi hành động nhỏ - cho dù đó là mua sắm hay lựa chọn thực phẩm - không hề đơn lẻ mà đều có tác động và trách nhiệm đến môi trường.
Ý nghĩa trong công việc của Morton là nó thách thức cách chúng ta suy nghĩ. Để hiểu hoạt động và tác động của những siêu vật thể này, chúng ta phải học cách tương tác với chúng và đối mặt với những hành động tưởng chừng như tầm thường nhưng lại rất quan trọng đối với sự thay đổi toàn cầu. Điều này không chỉ đòi hỏi phải suy ngẫm về lối sống của chính mình mà còn đòi hỏi phải thực hành sự tôn trọng sự tồn tại phi nhân loại trong cuộc sống.
Cuộc khủng hoảng môi trường hiện nay đòi hỏi chúng ta phải tái kết nối suy nghĩ và hành động của mình với thế giới tự nhiên, giống như yêu cầu chúng ta trải nghiệm lại một hệ sinh thái hỗn loạn và phức tạp.
Trong thế giới ngày nay, không thể bỏ qua những vấn đề môi trường mà chúng ta phải đối mặt. Khái niệm "siêu đối tượng" của Morton khuyến khích chúng ta suy nghĩ lại về sự tồn tại của chính mình. Chúng ta không còn là những người quan sát bên ngoài môi trường của mình mà là một phần của hệ sinh thái và phải đảm nhận các trách nhiệm tương ứng. Đối mặt với những vấn đề đầy thách thức này, làm thế nào mọi người từ mọi tầng lớp xã hội có thể hành động để giảm thiểu tác động của siêu vật thể?
