Nước ngọt là một trong những nguồn tài nguyên quan trọng nhất cho sự sống trên Trái đất. Mặc dù có một lượng lớn nước trên bề mặt trái đất nhưng nước ngọt thực tế chỉ chiếm chưa đến 3% tổng nguồn nước. Hầu hết các nguồn tài nguyên nước ngọt quý giá này tồn tại ở các sông băng và chỏm băng ở vùng cực, và chỉ một phần nhỏ có thể được con người sử dụng trực tiếp. Nghiên cứu kỹ hơn về nguồn nước ngọt không chỉ làm sáng tỏ chu trình nước mà còn giúp chúng ta hiểu cách duy trì nguồn tài nguyên hạn chế này.
Nước ngọt là bất kỳ loại nước lỏng hoặc nước đóng băng tự nhiên nào có chứa nồng độ muối hòa tan và các chất rắn hòa tan khác ở mức thấp.
Nguồn nước ngọt chủ yếu bao gồm nước tan từ sông băng, lượng mưa (như mưa, tuyết) và nước ngầm. Những nguồn nước này được phân phối lại trên khắp trái đất thông qua quá trình tuần hoàn nước tự nhiên. Nước bốc hơi từ các đại dương, hồ và những vùng mưa, tạo thành mây rồi lại rơi xuống lòng đất, trở thành nguồn nước chúng ta cần hàng ngày.
Mọi giai đoạn trong chu trình nước đều rất quan trọng. Khi nước bay hơi và tạo thành mây, những đám mây này cuối cùng nguội đi ở đâu đó, gây ra mưa. Lượng mưa có thể ở dạng sương mù mịn, mưa, tuyết hoặc mưa đá và những thay đổi trong quá trình này có thể ảnh hưởng đến chất lượng và sự sẵn có của nước ngọt.
Nước ngọt được con người đánh giá cao nhờ độ tinh khiết, độ mặn thấp và đặc biệt không thể thiếu đối với nông nghiệp và đời sống hàng ngày.
Khoảng 70% tài nguyên nước ngọt của thế giới bị chiếm giữ bởi sông băng và chỏm băng vùng cực, khiến những nguồn tài nguyên này trở nên vô cùng mong manh. Trên thực tế, chỉ có khoảng 1% là con người có thể sử dụng ngay được. Nước ngọt cũng không được phân bố đồng đều về mặt địa lý, nhiều khu vực đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước ngày càng tăng.
Cuộc sống hằng ngày của con người, các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp đều phụ thuộc vào nước ngọt. Theo thống kê, nông nghiệp tiêu thụ khoảng 2/3 nguồn tài nguyên nước ngọt của thế giới mỗi năm. Ngoài ra, khi dân số toàn cầu tăng lên và khí hậu thay đổi, nhu cầu nước ngọt sẽ tiếp tục tăng.
Nguồn nước ngọt bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả biến đổi khí hậu và sự xáo trộn từ các hoạt động của con người.
Khi nhu cầu của con người về tài nguyên nước tăng lên, môi trường nước ngọt đang phải đối mặt với áp lực chưa từng có. Ô nhiễm, bơm quá mức và suy thoái tài nguyên nước gây ra mối đe dọa cho nguồn cung cấp nước trong tương lai của chúng ta. Sự ô nhiễm của các vùng nước không chỉ ảnh hưởng đến sự an toàn của nguồn nước uống của chúng ta mà còn hủy hoại sức khỏe của hệ sinh thái và dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học.
Để giải quyết những thách thức này, cộng đồng quốc tế đã đề xuất các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), trong đó mục tiêu thứ sáu đặc biệt nhắm đến việc bảo vệ và quản lý tài nguyên nước. Bằng cách cải thiện hiệu quả sử dụng nước và bảo vệ hệ sinh thái nước tự nhiên, chúng ta có thể bảo tồn nguồn tài nguyên quan trọng này cho các thế hệ tương lai.
Đến năm 2030, mục tiêu là tăng đáng kể hiệu quả sử dụng nước giữa các ngành và đảm bảo nguồn cung cấp nước ngọt bền vững.
Khi xem xét lại nguồn gốc và tầm quan trọng của nước ngọt, chúng ta phải đối mặt với tác động của các hoạt động của con người đối với tài nguyên nước. Duy trì tính bền vững của nguồn cung cấp nước ngọt không chỉ là trách nhiệm của các nhà khoa học và các nhà hoạch định chính sách mà còn là sứ mệnh của mỗi công dân trên trái đất. Mọi quyết định, mọi hành động đều có thể ảnh hưởng đến tương lai tài nguyên nước của chúng ta, nhưng làm thế nào chúng ta có thể tiếp tục duy trì nguồn tài nguyên không thể thiếu này?