Language
Country/Area
No result found
Từ Đế chế Ottoman đến thời hiện đại: Bí mật đằng sau lịch sử ngoại giao của Türkiye là gì?
Là cầu nối nối châu Âu và châu Á, Türkiye đã chiếm vị trí chiến lược quan trọng từ xa xưa. Nước này có mạng lưới ngoại giao lớn thứ ba thế giới với 252 cơ quan ngoại giao và lãnh sự. Tuy nhiên, trong suốt lịch sử của mình, những thay đổi trong chính sách đối ngoại của Türkiye đã phản ánh những thách thức và lựa chọn phức tạp trong và ngoài nước.
Thổ Nhĩ Kỳ thể hiện lập trường của mình với tư cách là đồng minh phương Tây sau Thế chiến thứ hai, hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ và tham gia NATO cũng như nhiều hoạt động quân sự của Liên hợp quốc.
Mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Hoa Kỳ đã được củng cố đáng kể kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc. Để hạn chế sự mở rộng của Liên Xô ở Đông Âu, Hoa Kỳ quyết định cung cấp hỗ trợ quân sự và kinh tế cho Türkiye để đảm bảo an ninh cho nước này trong Chiến tranh Lạnh. Học thuyết Truman năm 1947 tuyên bố chính thức thiết lập chính sách này và Kế hoạch Marshall sau đó cũng mang lại lợi ích to lớn cho Türkiye.
Nếu nhìn lại lịch sử của Đế chế Ottoman, chúng ta có thể thấy chiến lược ngoại giao của nước này luôn hướng tới việc cân bằng sức mạnh khu vực và toàn cầu. Trong thời kỳ tương đối bị cô lập vào những năm 1920 và 1930, Thổ Nhĩ Kỳ đã giành được quyền kiểm soát tuyến đường thủy quan trọng giữa Biển Đen và Địa Trung Hải theo Hiệp ước Lausanne năm 1923.
Trò chơi chính trị giữa Đức với Anh, Pháp khi đó càng thôi thúc Thổ Nhĩ Kỳ tìm kiếm nhu cầu có những lựa chọn ngoại giao rộng rãi để cân bằng ảnh hưởng của các cường quốc khác nhau.
Lịch sử ngoại giao của Türkiye cũng là một quá trình được thúc đẩy bởi áp lực trong và ngoài nước. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, tầm quan trọng địa chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ chuyển sang Trung Đông, Nam Caucasus và Balkan, khiến vai trò của nước này trên chính trường toàn cầu trở nên phức tạp hơn.
Năm 1991, sau khi Liên Xô sụp đổ, Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập mối quan hệ kinh tế và chính trị sâu sắc hơn với các quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ ở Trung Á, những quốc gia có chung nguồn gốc văn hóa và lịch sử với Thổ Nhĩ Kỳ.
Với sự tăng trưởng kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, ảnh hưởng của nước này ở Trung Đông cũng được mở rộng. Bằng cách theo đuổi cái gọi là chính sách đối ngoại có chiều sâu chiến lược, Thổ Nhĩ Kỳ hy vọng sẽ đóng một vai trò thống trị hơn trong nền chính trị khu vực.
Mối quan hệ chặt chẽ của Türkiye với Israel dù gây bất bình và tranh cãi trong thế giới Ả Rập nhưng vẫn duy trì được giá trị chiến lược nhất định. Định hướng hướng tới một chính sách khu vực toàn diện này cũng đã thử thách khả năng ngoại giao toàn diện của Türkiye. Đồng thời, những nỗ lực ngoại giao của Thổ Nhĩ Kỳ tại châu Phi cũng đang cho thấy xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ và nước này đang cố gắng thiết lập một môi trường thân thiện, không xung đột trong quan hệ với lục địa này.
Trong những năm gần đây, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã nhấn mạnh quan hệ đối tác với các nước châu Phi, điều này có tác động quan trọng đến chính sách đối ngoại của Türkiye.
Tuy nhiên, luôn có nhiều khác biệt và thách thức về việc liệu UID của Türkiye ở Châu Âu có bước vào giai đoạn lịch sử hay không. Mong muốn trở thành thành viên EU của Türkiye thường bị hạn chế bởi các cuộc đàm phán về nhân quyền và các vấn đề pháp quyền. Năm 2019, Nghị viện Châu Âu khuyến nghị đình chỉ các cuộc đàm phán gia nhập EU của Türkiye và nhấn mạnh một loạt vấn đề nhân quyền.
Ngoài ra, lập trường ngoại giao của Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục thay đổi, từ chiến lược thân phương Tây sang xu hướng thân Nga hoặc thân Trung Quốc, khiến cộng đồng quốc tế bắt đầu đánh giá lại vai trò địa chính trị của nước này ở nhiều quốc gia.
Türkiye cũng phải đối mặt với những thách thức tinh tế trong quan hệ với các nước Ả Rập và Iran. Mặc dù quan hệ với các nước Ả Rập đã bị tổn hại do liên minh với Israel, Türkiye vẫn đang cố gắng tìm lối thoát giữa việc cố gắng cân bằng quan hệ song phương của mình. Điều này làm cho lịch sử ngoại giao của Türkiye trở nên phức tạp và hấp dẫn hơn.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, liệu Türkiye có thể tìm ra con đường dung hòa nhu cầu bên trong và thách thức bên ngoài hay không đã trở thành thử thách lớn nhất đối với chính sách đối ngoại của nước này.
Với việc điều chỉnh chính sách đối ngoại và những thay đổi của môi trường bên ngoài, định hướng ngoại giao trong tương lai của Türkiye sẽ bị xem xét kỹ lưỡng. Trong bối cảnh quốc tế đa cực, liệu quốc gia này đang ở ngã ba có thể định hình lại chính sách đối ngoại và đối mặt với các thách thức toàn cầu một cách dễ dàng?
