Language
Country/Area
No result found
Ông ấy đã thách thức Trường phái Frankfurt như thế nào? Cuộc tranh luận giữa Habermas và Horkheimer!
Trong lịch sử triết học phương Tây, Trường phái Frankfurt đại diện cho truyền thống lý thuyết phê phán. Các thành viên chính của trường phái này, như Horkheimer và Adorno, đã tiến hành suy nghĩ sâu sắc và thảo luận về các hiện tượng xã hội. Tuy nhiên, Habermas, một ngôi sao đang lên, đã thách thức nó bằng góc nhìn độc đáo của mình, đặc biệt là trong việc hiểu biết về lý trí và phạm vi công cộng. Bài viết này sẽ khám phá cách Habermas định nghĩa lại vai trò của công chúng thông qua lý thuyết của ông và tác động trí tuệ của cuộc tranh luận với Horkheimer.
Lý thuyết của Habermas không chỉ là sự bổ sung cho các lý thuyết hiện có mà còn là một khuôn khổ hoàn toàn mới để hiểu về giao tiếp và sự hiểu biết trong xã hội hiện đại.
Trong cuốn sách The Structural Transformation of the Public Sphere, Habermas đã trình bày chi tiết về khái niệm "lĩnh vực công", cho rằng không gian này không chỉ là lĩnh vực truyền thông mà còn là chìa khóa cho sự tham gia chính trị và hình thành dư luận. Ông chỉ ra rằng trước thế kỷ 18, văn hóa châu Âu bị chi phối bởi "văn hóa đại diện" và có hình ảnh áp bức có thẩm quyền. Tuy nhiên, với sự trỗi dậy của chủ nghĩa tư bản, một "lĩnh vực công cộng" mới đã xuất hiện, mở ra cuộc đối thoại cá nhân và khả năng tự do nghĩ.
Không giống như Horkheimer, Habermas đặt câu hỏi về một số giả định bi quan của "lý thuyết phê phán". Ông tin rằng mặc dù xã hội loài người thực sự chịu ảnh hưởng của các thế lực như thị trường và nhà nước, con người vẫn có thể đạt được sự hợp lý và giải phóng thông qua đối thoại phê phán và tham gia dân chủ. Trong cuộc tranh luận với Horkheimer, ông nhấn mạnh rằng người ta nên tin tưởng vào tiềm năng của các thể chế tự do, điều này trái ngược với sự tuyệt vọng và kinh hoàng của Horkheimer trước tình trạng hiện tại.
Cuộc sống của chúng ta ngày càng bị chi phối bởi các hệ thống chính thức, nhưng điều này không có nghĩa là chúng ta phải từ bỏ việc theo đuổi lý trí.
Theo quan điểm của Habermas, chìa khóa của phạm vi công nằm ở bản chất phê phán của nó. Điều này có nghĩa là cá nhân không còn là người thụ động tiếp nhận nữa mà có thể hình thành sự đồng thuận về các vấn đề xã hội thông qua thảo luận và tranh luận hợp lý. Khái niệm "tình huống trò chuyện lý tưởng" của ông nhấn mạnh rằng những người tham gia phải tiến hành đối thoại trong các điều kiện xã hội bình đẳng và không được có sự can thiệp về mặt ý thức hệ. Quan điểm này đã làm dấy lên cuộc thảo luận rộng rãi về dân chủ, công bằng và chính nghĩa.
Nhận ra sự hoài nghi của Horkheimer và các đồng nghiệp của ông về “tính hợp lý”, Habermas lập luận rằng trong khi một số lĩnh vực của đời sống xã hội chịu ảnh hưởng của tính hợp lý công cụ, thì có thể thúc đẩy nhiều lĩnh vực hơn bằng cách cải thiện khả năng nói của công chúng. Hành vi hợp lý. Những quan sát của ông gợi ra sự suy ngẫm về vị trí của lý trí trong xã hội hiện đại và tiềm năng chung cho sự hiểu biết của con người.
Habermas chỉ ra rằng tính hợp lý không phải là nguyên lý hiển nhiên trong cấu trúc của vũ trụ, mà tồn tại trong cấu trúc giao tiếp giữa các cá nhân.
Trong tác phẩm chính của mình, Lý thuyết về hành động giao tiếp, Habermas tiếp tục phát triển ý tưởng này, phân biệt lý tính với nhận thức luận truyền thống. Ông tin rằng sự hiểu biết của xã hội hiện đại về tính hợp lý trong giao tiếp xuất phát từ chính hoạt động giao tiếp của con người, chứ không chỉ là những kết luận khoa học. Khái niệm này không chỉ củng cố sự phản đối của ông đối với các ý tưởng của Horkheimer mà còn thách thức các quan sát chính thống trong cộng đồng học thuật vào thời điểm đó, khiến mọi người dần nhận thức được sức mạnh tiềm tàng của giao tiếp và đối thoại.
Suy nghĩ của Habermas đã ảnh hưởng đến nhiều học giả sau này và trở thành một chỉ báo quan trọng của lý thuyết xã hội đương đại. Sự tập trung của ông vào phạm vi công cộng và tính hợp lý trong giao tiếp không chỉ có ý nghĩa trong triết học mà còn mở rộng sang thay đổi xã hội và thực tiễn chính trị. Trong một thời gian, cuộc thảo luận giữa lý trí, dân chủ và sự tham gia xã hội đã trở thành chủ đề nóng trong giới học thuật đương đại.
Trong xã hội hiện đại, trước sự can thiệp của chủ nghĩa tư bản và các thể chế quyền lực, liệu chúng ta có thể thực sự đạt được sự hợp lý và giao tiếp trong phạm vi công cộng không?
Trong cuộc tranh luận với Horkheimer, quan điểm của Habermas chắc chắn cho thấy lòng dũng cảm khi thách thức học thuyết chính thống thời bấy giờ. Ông không chỉ mở rộng ranh giới của lý thuyết phê phán mà còn mở ra nhiều khả năng hơn cho sự phát triển xã hội trong tương lai. Trong bối cảnh này, chúng ta không khỏi tự hỏi liệu xã hội đương đại có còn tồn tại một phạm vi công cộng thực sự hay không và làm thế nào để bảo vệ và thúc đẩy tính hợp lý và bình đẳng của không gian này?
