Language
Country/Area
No result found
Làm thế nào mà chế độ đối xử tối huệ quốc lại trở thành nền tảng của luật thương mại WTO?
Trong quan hệ kinh tế và chính trị quốc tế, "tối huệ quốc" (MFN) là mức độ đối xử mà một quốc gia dành cho một quốc gia khác trong thương mại quốc tế. Để làm được như vậy, các quốc gia được đối xử theo cách này thực sự phải đạt được những lợi thế thương mại tương đương với "quốc gia được ưu đãi nhất", chẳng hạn như thuế quan thấp hoặc hạn ngạch nhập khẩu cao. Điều này có nghĩa là một quốc gia được hưởng chế độ đối xử MFN không thể bị đối xử kém thuận lợi hơn bất kỳ quốc gia nào khác có chế độ MFN trong số các quốc gia cấp chế độ.
Theo các quy định của GATT và WTO, bản chất của "chế độ đối xử tối huệ quốc" mở rộng sang quan hệ song phương và hình thành nên nguyên tắc mạnh mẽ về không phân biệt đối xử trong thương mại toàn cầu.
Trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các thành viên đồng ý dành cho nhau chế độ đối xử tối huệ quốc. Tuy nhiên, ngoại lệ đối với cách đối xử này cho phép áp dụng chế độ đối xử ưu đãi cho các nước đang phát triển, khu vực mậu dịch tự do và liên minh thuế quan, v.v. Sự sắp xếp này làm cho nguyên tắc đối xử tối huệ quốc và nguyên tắc đối xử quốc gia cùng nhau hình thành nên cơ sở của luật thương mại WTO.
Lịch sử của chế độ đối xử tối huệ quốc
Hình thức đối xử MFN sớm nhất có từ thế kỷ 11, trong khi khái niệm hiện đại bắt đầu vào thế kỷ 18. Các hiệp định "quốc gia được ưu đãi nhất" song phương thường được ký kết giữa các quốc gia vào thời điểm đó, chẳng hạn như Hiệp ước Madrid giữa Tây Ban Nha và Anh năm 1667 và Hiệp ước Jay năm 1794. Với việc thành lập GATT sau Thế chiến II, khái niệm về chế độ đối xử tối huệ quốc đã được thể chế hóa hơn nữa.
Việc áp dụng chế độ đối xử tối huệ quốc nhằm mục đích đảm bảo thương mại không phân biệt đối xử giữa tất cả các thành viên WTO và thúc đẩy sự công bằng và minh bạch trong thương mại toàn cầu.
Ưu điểm của chế độ đãi ngộ quốc gia được ưa chuộng nhất
Các chuyên gia thương mại tin rằng chế độ đối xử tối huệ quốc có nhiều lợi thế, có thể tăng cường tính sáng tạo trong thương mại và giảm thiểu tình trạng chuyển hướng thương mại. Khi một quốc gia áp dụng chế độ đối xử tối huệ quốc cho hàng nhập khẩu, điều đó có nghĩa là hàng hóa nhập khẩu sẽ đến từ những nhà cung cấp hiệu quả nhất, dẫn đến việc phân bổ nguồn lực một cách tối ưu. Ngoài ra, chính sách này còn giúp các nước nhỏ hơn có được lợi thế thương mại như các nước lớn hơn.
Ngoài ra, chính sách thuế quan thống nhất sẽ đơn giản hóa các quy tắc thương mại và làm cho chúng minh bạch hơn. Về lý thuyết, nếu tất cả các quốc gia trên thế giới dành cho nhau chế độ đối xử tối huệ quốc thì có thể tránh được các quy tắc xuất xứ phức tạp, do đó có thể giảm chi phí thương mại.
Ngoại lệ
Tuy nhiên, các thành viên GATT nhìn chung đều đồng ý rằng nguyên tắc quốc gia được ưu đãi nhất nên được nới lỏng trong một số trường hợp nhất định, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển. Trong các hệ thống thương mại khu vực, như Liên minh châu Âu và Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), thuế quan được giảm hoặc xóa bỏ giữa các nước thành viên, nhưng rào cản thuế quan vẫn còn với các nước khác.
Các quy định của WTO cho phép bất kỳ quốc gia nào rút lại quy chế MFN đã được cấp trước đó mà không cần giải thích thêm, đặc biệt là vì lý do an ninh.
Chính sách riêng của từng quốc gia
Quy chế quốc gia được ưa chuộng nhất của Hoa Kỳ
Vào những năm 1990, quy chế quốc gia được ưa chuộng nhất của Hoa Kỳ dành cho Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã gây ra nhiều tranh cãi, chủ yếu là do thành tích của Trung Quốc trong việc bán công nghệ quân sự và các vấn đề nhân quyền. Cuối cùng, phương pháp điều trị này đã chính thức được công nhận vào năm 2001. Chế độ đối xử MFN của Hoa Kỳ về mặt pháp lý đã được đổi tên thành "Quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn".
Quy chế quốc gia được ưa chuộng nhất của Ấn Độ
Theo hiệp định gia nhập WTO, các nước thành viên tự động áp dụng chế độ đối xử MFN cho nhau. Việc Ấn Độ rút lại chế độ đối xử tối huệ quốc với Pakistan vào năm 2019 cho thấy quan hệ thương mại quốc tế không chỉ chịu sự chi phối của các yếu tố kinh tế mà còn chịu ảnh hưởng của địa chính trị.
Phần kết luậnTóm lại, chế độ đối xử MFN đóng vai trò quan trọng trong WTO bằng cách thúc đẩy thương mại không phân biệt đối xử giữa các quốc gia. Tuy nhiên, trong môi trường thương mại quốc tế phức tạp hiện nay, làm thế nào để tìm được sự cân bằng giữa việc đảm bảo công bằng trong thương mại và đáp ứng nhu cầu an ninh quốc gia vẫn là câu hỏi đáng suy ngẫm?
