Khi hệ thống y tế ngày càng nhấn mạnh đến nhu cầu có sự tham gia của bệnh nhân, ảnh hưởng của bệnh nhân trong việc ra quyết định y tế dần trở thành tâm điểm của các cuộc thảo luận quan trọng. Xu hướng này bắt nguồn từ thách thức của chế độ phụ hệ y tế trong quá khứ. Bệnh nhân không còn chỉ đóng vai trò thụ động trong việc nhận dịch vụ chăm sóc y tế mà còn tham gia tích cực vào quá trình ra quyết định và định hình tương lai khỏe mạnh của chính họ. Sự tham gia của bệnh nhân không chỉ bao gồm quá trình đồng ý có hiểu biết mà còn chia sẻ việc ra quyết định với các chuyên gia y tế và mô hình chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm.
Sự tham gia của bệnh nhân đòi hỏi trải nghiệm về tính minh bạch, cá nhân hóa, sự tôn trọng và lựa chọn phải được công nhận trong mọi vấn đề liên quan đến chăm sóc sức khỏe, không có ngoại lệ.
Theo nghiên cứu mới, sự tham gia của bệnh nhân có tác động tích cực đáng kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe. Đầu tiên, nó cải thiện sự an toàn và khả năng tiếp cận của bệnh nhân cũng như tăng sự hài lòng của bệnh nhân. Đồng thời, điều này cũng thôi thúc nhân viên y tế thể hiện kỹ năng đồng cảm và giao tiếp nhiều hơn. Sự tham gia hiệu quả của bệnh nhân không chỉ đòi hỏi bệnh nhân phải tiếp nhận thông tin dễ hiểu mà còn đòi hỏi các chuyên gia phải có thái độ tích cực để khuyến khích sự tham gia của bệnh nhân.
Kiến thức của chính bệnh nhân là sự bổ sung hiệu quả cho chuyên môn y tế, giúp quá trình ra quyết định y tế trở nên toàn diện hơn.
Trong quá trình Ra quyết định chung (SDM), sự tham gia tích cực của bệnh nhân sẽ giúp kết quả y tế phù hợp hơn với mong đợi và nhu cầu của họ. Quá trình này đòi hỏi một khoảng thời gian đệm để nhân viên y tế xây dựng niềm tin và tương tác với bệnh nhân. Nghiên cứu cho thấy rằng những người chăm sóc đóng vai trò là người ủng hộ bệnh nhân có thể thúc đẩy quyền tự quyết hiệu quả của bệnh nhân và đảm bảo rằng các nhu cầu và giá trị cá nhân của bệnh nhân được tính đến khi ra quyết định.
Tuy nhiên, quá trình thu hút sự tham gia của bệnh nhân không phải là không có những thách thức. Một số nhà nghiên cứu cảnh báo rằng có nhiều cách giải thích khác nhau về việc đại diện cho sự tham gia của bệnh nhân, bao gồm các khái niệm về đại diện dân chủ, thống kê và mang tính biểu tượng. Ý nghĩa thực sự của sự tham gia của bệnh nhân không chỉ là sự đại diện chính thức mà nên tập trung nhiều hơn vào sự can thiệp và ảnh hưởng thực chất của bệnh nhân.
Trong quá trình hình thành chính sách y tế, người bệnh không chỉ là người liên quan mà còn là người đồng đưa ra quyết định, là người tư vấn, khiến tiếng nói của họ dần trở thành một thế lực không thể bỏ qua.
Tác động của sự tham gia của bệnh nhân không chỉ giới hạn ở một quá trình ra quyết định duy nhất. Trong việc xây dựng chính sách y tế, sự tham gia của bệnh nhân bao gồm việc thiết kế, thực hiện và đánh giá các chương trình và dịch vụ y tế công cộng. Khi bệnh nhân tham gia phát triển chính sách với tư cách là cố vấn, họ có thể tác động đến định hướng chính sách và thúc đẩy các nhu cầu sức khỏe cộng đồng toàn diện hơn.
Ví dụ, hiện nay nhiều cơ sở y tế đã thành lập ủy ban an toàn bệnh nhân và nhóm cải tiến chất lượng để khuyến khích bệnh nhân tham gia với tư cách là chuyên gia tư vấn trong việc đánh giá và điều chỉnh các dịch vụ y tế. Trong các nhóm làm việc này, bệnh nhân có thể bày tỏ kinh nghiệm và nhu cầu của mình và đóng góp đáng kể vào việc cải thiện dịch vụ y tế.
Với sự tiến bộ của công nghệ, các hình thức tham gia của bệnh nhân cũng không ngừng phát triển. Các công nghệ kỹ thuật số như trí tuệ nhân tạo đang định nghĩa lại sự tương tác giữa bệnh nhân và hệ thống y tế.
Ngày nay, sự phát triển của công nghệ y tế, bao gồm cả việc sử dụng trí tuệ nhân tạo, mang đến những cơ hội mới cho sự tham gia của bệnh nhân. Thông qua công nghệ, việc cung cấp dịch vụ y tế có thể nhắm mục tiêu chính xác hơn vào nhu cầu cá nhân của bệnh nhân và khuyến khích bệnh nhân tham gia tốt hơn vào việc quản lý sức khỏe của chính họ. Ví dụ, dự án sức khỏe Watson của IBM nhằm mục đích hỗ trợ các bác sĩ đưa ra các khuyến nghị chẩn đoán và điều trị được cá nhân hóa dựa trên hồ sơ bệnh án, cho phép bệnh nhân có thêm bằng chứng và cơ hội tham gia vào các quyết định y tế.
Tuy nhiên, quá trình tham gia của bệnh nhân cũng gặp phải nhiều chỉ trích. Các chuyên gia chỉ ra rằng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, chẳng hạn như sự sẵn lòng tham gia của bệnh nhân, gánh nặng tham gia và những xung đột lợi ích tài chính tiềm ẩn. Ngoài ra, thường thiếu đánh giá đầy đủ về hiệu quả của sự tham gia của bệnh nhân, điều này khiến các tổ chức chăm sóc sức khỏe không thể định lượng được hiệu quả của các biện pháp thu hút bệnh nhân khi thực hiện chúng.
Trong bối cảnh đó, các phong trào vận động vì sức khỏe đang nổi lên trên khắp thế giới. Những chiến dịch này không chỉ có tác dụng thúc đẩy tiếng nói của bệnh nhân trong việc ra quyết định y tế mà còn nhấn mạnh sự tham gia của công chúng vào quá trình hoạch định chính sách. Thông qua vận động tích cực, bệnh nhân có thể hiểu rõ hơn về hệ thống chăm sóc sức khỏe và bày tỏ nhu cầu cũng như mong đợi của họ một cách hiệu quả hơn.
Sự tham gia của bệnh nhân ngày càng có ảnh hưởng trong quá trình ra quyết định y tế. Tuy nhiên, liệu những cải tiến trong cách bệnh nhân có thể đóng vai trò hiệu quả hơn trong việc ra quyết định y tế có tiếp tục phát triển theo thời gian không?