Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng toàn cầu, pin natri-ion (Pin Natri-Ion, gọi tắt là SIB) đã dần trở thành điểm nóng nghiên cứu. Khi giá lithium tăng cao và mối lo ngại về môi trường ngày càng trở nên nổi bật, các nhà khoa học bắt đầu khám phá tiềm năng của natri làm vật liệu pin. Sự dồi dào tự nhiên và tính sẵn có dễ dàng của natri khiến nó trở thành ứng cử viên lý tưởng cho việc lưu trữ năng lượng trong tương lai.
“Sự hiện diện phổ biến của natri, đặc biệt là trong nước biển, khiến nó trở thành vật liệu pin bền vững.”
Pin natri-ion hoạt động tương tự như pin lithium-ion, lưu trữ và giải phóng năng lượng thông qua sự chuyển động của các ion giữa cực dương và cực âm. Tuy nhiên, natri có bán kính ion lớn hơn lithium, khiến các ion natri hoạt động khác nhau trong pin. Ví dụ, natri có tốc độ khuếch tán chậm hơn, ảnh hưởng đến hiệu suất cũng như tốc độ sạc và xả của pin.
Không giống như lithium, natri tương đối rẻ để khai thác và xử lý, điều này rất quan trọng để giảm chi phí pin. Báo cáo cho thấy tổng lượng natri dồi dào và được phân bổ đồng đều, giúp giảm thiểu rủi ro địa chính trị theo nhiều nghĩa khác nhau. Ngoài ra, pin natri-ion thân thiện với môi trường về mặt vật liệu và tránh sử dụng các vật liệu có hại như vonfram và coban.
"Pin natri không chỉ thân thiện với môi trường hơn mà giá thành nguyên liệu thô cũng thấp hơn nhiều so với pin lithium truyền thống."
Với sự thúc đẩy của nhu cầu thị trường, công nghệ pin natri-ion tiên tiến cũng đang ra đời. Ví dụ, hiện có một số công ty sắp tung ra thị trường các sản phẩm pin gốc natri, bao gồm CATL và Faradion của Trung Quốc. Các công ty này tìm cách sử dụng các oxit kim loại chuyển tiếp gốc natri, màu xanh Phổ và các dẫn xuất của chúng làm vật liệu cực dương, và đã có những trường hợp thương mại hóa pin natri-ion thành công.
Từ góc độ lịch sử phát triển công nghệ, việc nghiên cứu và phát triển pin natri-ion có thể bắt nguồn từ những năm 1990. Mặc dù pin lithium-ion về mặt kinh tế đã cho thấy nhiều tiềm năng thương mại hơn nhưng pin natri-ion lại nhận được sự chú ý mới trong thập kỷ qua khi giá lithium tăng lên. Theo dữ liệu, kể từ năm 2020, sự xuất hiện của nhiều bằng sáng chế đánh dấu công nghệ pin natri-ion đã bước vào giai đoạn thương mại hóa.
Về cách thức hoạt động của công nghệ, pin natri-ion sử dụng sự kết hợp giữa cực dương gốc natri và carbon cứng. Trong quá trình sạc, các ion natri di chuyển từ cực âm sang cực dương và theo hướng ngược lại khi phóng điện. Mặc dù natri có bán kính ion lớn nhưng thông qua nghiên cứu liên tục, các nhà khoa học đang nỗ lực giải quyết vấn đề động học xen kẽ chậm của natri.
“Tính chất hóa học của natri giúp nó có thể kết hợp với các vật liệu thông thường như sắt và đồng, làm giảm nhu cầu về kim loại quý một cách hiệu quả.”
Ngoài việc lựa chọn vật liệu, pin natri-ion còn hoạt động tốt về mặt an toàn và tuổi thọ. Do tính chất hóa học của việc sử dụng natri, những loại pin này thường thể hiện tính kinh tế và an toàn tốt hơn so với pin lithium truyền thống. Tuy nhiên, mặc dù mật độ năng lượng thường thấp hơn nhưng nhược điểm này đang giảm dần khi công nghệ được cải thiện.
Hiện nay, quá trình thương mại hóa pin natri-ion đang được đẩy nhanh ở Trung Quốc và các nước khác. Ví dụ, Công ty Công nghệ Pin HiNa của Trung Quốc vừa lần đầu tiên lắp đặt pin natri-ion 140 Wh/kg trên xe thử nghiệm điện. Đây là một thời điểm quan trọng khác đối với việc thương mại hóa công nghệ natri-ion.
Trong lĩnh vực xe điện, công nghệ SIB cũng đã mở đầu mùa xuân. JMEV EV3 của Farasis Energy đã trở thành xe điện chạy bằng pin natri được sản xuất hàng loạt đầu tiên trên thế giới. Những phát triển này đánh dấu rằng công nghệ pin natri sắp trở thành xu hướng chủ đạo, mở đường cho các ứng dụng lưu trữ năng lượng và vận chuyển trong tương lai.
"Pin natri-ion không chỉ là niềm hy vọng của tương lai mà còn là bước quan trọng hướng tới cuộc cách mạng năng lượng bền vững."
Khi công nghệ pin natri được cải tiến hơn nữa, sẽ có cả thách thức và cơ hội trong tương lai. Liệu nó có thể nổi bật trong thị trường năng lượng ngày càng cạnh tranh hay không đã trở thành tâm điểm của giới khoa học và kinh doanh toàn cầu. Khi nghiên cứu khoa học tiếp tục đi sâu, pin natri-ion sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống và cách sử dụng năng lượng của chúng ta trong vài năm tới?