Trong luật pháp, phiên tòa là quá trình các bên tranh chấp cùng nhau trình bày bằng chứng trước một cơ quan có thẩm quyền xét xử, chẳng hạn như tòa án, với mục tiêu đạt được giải pháp cho tranh chấp. Cả tố tụng hình sự và dân sự đều là thành phần quan trọng của hệ thống tư pháp, nhưng có sự khác biệt cơ bản giữa hai loại này. Bài viết này sẽ khám phá những đặc điểm, quy trình và cơ sở pháp lý chính của hai loại thủ tục này và phản ánh tác động tương ứng của chúng đối với quyền của bị cáo.
Mục đích của việc truy tố hình sự là để giải quyết các cáo buộc hình sự do chính phủ đưa ra. Theo hệ thống luật chung, người tiêu dùng có quyền lựa chọn xét xử bằng bồi thẩm đoàn, đây là cơ chế bảo vệ pháp lý điển hình.
Trong tố tụng hình sự, quyền của bị cáo được bảo vệ rộng rãi hơn vì nhà nước tìm cách tước đoạt quyền tự do hoặc tài sản của bị cáo.
Thủ tục pháp lý đặt ra các quy tắc cho các phiên tòa hình sự và bị cáo có một số quyền nhất định trong suốt quá trình, bao gồm quyền im lặng và quyền được hỗ trợ pháp lý.
Ngược lại, tố tụng dân sự chủ yếu được sử dụng để giải quyết các tranh chấp và vụ kiện dân sự, thường liên quan đến quyền và nghĩa vụ giữa các cá nhân. Ở một số quốc gia, chính phủ cũng có thể đóng vai trò là nguyên đơn hoặc bị đơn trong các vụ kiện dân sự. Các vụ án dân sự được xét xử để bồi thường thiệt hại chứ không phải để trừng phạt.
Các quy tắc tố tụng của tố tụng dân sự tập trung vào việc theo đuổi sự công bằng và công lý, không phải là trừng phạt những người có hành vi sai trái.
Trong hệ thống luật chung, đặc biệt là trong các vụ án hình sự, mô hình tố tụng đối đầu được áp dụng. Điều này có nghĩa là bên công tố và bên bào chữa cạnh tranh với nhau tại tòa, mỗi bên trình bày bằng chứng và đưa ra khiếu nại, trong khi thẩm phán đóng vai trò là trọng tài trung lập.
Trong một hệ thống đối đầu, sự thật được cho là xuất hiện trong cuộc đối đầu công khai giữa bên công tố và bên bào chữa.
Mặt khác, ở các quốc gia theo luật dân sự, mô hình thẩm vấn thường được áp dụng, trong đó thẩm phán đóng vai trò chủ đạo hơn trong quá trình này, điều tra sự việc và chỉ đạo thu thập bằng chứng.
Trong một phiên tòa hình sự, để có thể kết tội, bên công tố phải đưa ra bằng chứng chắc chắn ngoài mọi nghi ngờ hợp lý, trong khi trong một vụ kiện dân sự, bằng chứng chỉ cần chứng minh rằng yêu cầu bồi thường của nguyên đơn có nhiều khả năng thành hiện thực.
Sự khác biệt này phản ánh nhận thức khác nhau của xã hội về hành vi tội phạm và tác động của nó đến quyền tự do cá nhân.
Ngoài các thủ tục tố tụng hình sự và dân sự, còn có các phiên điều trần hành chính và các thủ tục liên quan đến luật lao động. Phiên điều trần hành chính thường không được gọi là phiên tòa, nhưng chúng có những thủ tục tương tự. Mặc dù những trường hợp này thường không liên quan đến cáo buộc hình sự, nhưng luật pháp vẫn đóng vai trò trung tâm trong những tình huống này.
Trong một số trường hợp, thẩm phán có thể tuyên bố phiên tòa là bất hợp pháp, được gọi là "phiên tòa hủy bỏ". Điều này thường xảy ra khi thiếu thẩm quyền, bằng chứng không phù hợp hoặc khi bồi thẩm đoàn không thể đưa ra phán quyết nhất trí.
Phần kết luậnTố tụng hình sự và dân sự là hai trụ cột của hệ thống pháp luật, mỗi trụ cột có những đặc điểm và quy trình khác nhau. Việc hiểu được những khác biệt này rất quan trọng đối với việc áp dụng luật pháp và bảo vệ quyền công dân. Bạn nghĩ việc nâng cao nhận thức về những khác biệt này trong hệ thống pháp luật của một số quốc gia sẽ có tác động như thế nào?