Trong vũ trụ rộng lớn, hành tinh lùn Pluto đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học nhờ bề mặt băng giá và thành phần độc đáo. Nitơ rắn, là một trong những thành phần chính của bề mặt Sao Diêm Vương, đóng vai trò không thể thiếu. Dạng nitơ này, được tìm thấy trong môi trường cực lạnh, không chỉ định hình các đặc điểm địa chất của Sao Diêm Vương mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành bầu khí quyển của nó.
Lịch sử của nitơ rắn có thể bắt nguồn từ năm 1884, khi nhà khoa học Carol Olszewski lần đầu tiên quan sát thành công sự tồn tại của nitơ rắn. Bằng cách làm mát hydro thông qua sự bay hơi của nitơ lỏng, quá trình này đạt tới 48 K, nhiệt độ lạnh nhất thế giới vào thời điểm đó. Với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ, các phòng thí nghiệm hiện đại sử dụng phương pháp bay hơi chân không để tạo ra nitơ rắn và chất rắn tạo ra có đặc tính xốp.
Sự tồn tại của nitơ rắn chiếm tỷ lệ đáng kể trên bề mặt Sao Diêm Vương, trộn lẫn với carbon monoxide rắn và metan. Năm 2015, với chuyến bay ngang qua thành công của tàu thăm dò New Horizons, các nhà khoa học lần đầu tiên quan sát trực tiếp nitơ rắn trên bề mặt Sao Diêm Vương. Nitơ rắn này tồn tại dưới dạng sông băng và chảy tương đối dễ dàng ở áp suất cực thấp, với mật độ thậm chí còn lớn hơn cả mật độ nước đá.
Điều đáng chú ý là ngay cả trong môi trường nhiệt độ thấp, nitơ rắn vẫn tương đối dễ bay hơi và có thể thăng hoa trực tiếp vào khí quyển hoặc ngưng tụ thành sương giá nitơ. Khi New Horizons chụp ảnh Sao Diêm Vương, nó quan sát thấy nước đá "nổi" trên bề mặt băng nitơ. Những hiện tượng này cho thấy hoạt động động học của nitơ rắn có tác động quan trọng đến đặc điểm bề mặt của Sao Diêm Vương và hệ thống khí hậu của nó.
Nitơ rắn không chỉ thể hiện những đặc tính vật lý đáng kinh ngạc mà còn tạo thành phức chất với các chất khác như metan và carbon monoxide. Tính ổn định và tính chất của những hỗn hợp này bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường, cho chúng ta những manh mối quan trọng về thành phần bầu khí quyển của Sao Diêm Vương. Những thay đổi về độ hòa tan của nitơ rắn với các vật liệu này trong các phạm vi áp suất và nhiệt độ khác nhau cho thấy tầm quan trọng của nó trong việc định hình địa hình của Sao Diêm Vương.
Sự phun trào nitơ rắn được quan sát càng nhấn mạnh thêm tác động của nó đối với khí hậu của Sao Diêm Vương. Ví dụ, khi bức xạ từ mặt trời xuyên qua một lớp băng nitơ trong suốt, nitơ bên dưới sẽ thăng hoa và thoát ra qua các lỗ trên lớp bề mặt, điều này không chỉ khuấy động vật liệu bề mặt mà còn có thể ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu. Những hiện tượng này đã gây ra những cuộc thảo luận chuyên sâu trong cộng đồng học thuật về vai trò của nitơ đối với Sao Diêm Vương và các thiên thể tương tự khác.
Nghiên cứu về nitơ rắn sẽ trở thành trọng tâm của việc khám phá không gian trong tương lai. Khi việc khám phá Sao Diêm Vương và các vật thể bên ngoài hệ mặt trời khác vẫn tiếp tục, chúng ta có thể mong đợi thu được kiến thức mới về nitơ rắn và vai trò của nó đối với các ngôi sao khác. Các nhà khoa học đang tích cực phát triển các công nghệ phát hiện mới để tìm hiểu thêm về vai trò của chất bí ẩn này trong vũ trụ.
Nhiều nhà khoa học tin rằng hoạt động năng động của nitơ rắn có thể nắm giữ chìa khóa giải mã khí hậu của Sao Diêm Vương.
Từ việc quan sát nitơ rắn cho đến vai trò của nó đối với Sao Diêm Vương, chúng ta không thể không tự hỏi, liệu có những chất chưa biết nào khác ẩn giấu những bí mật đáng kinh ngạc hơn ở độ sâu lạnh lẽo của vũ trụ?