Trong kinh tế, các yếu tố sản xuất là các nguồn lực hoặc đầu vào được sử dụng trong quá trình sản xuất để tạo ra hàng hóa và dịch vụ. Lượng đầu vào được sử dụng sẽ quyết định lượng đầu ra, được gọi là hàm sản xuất. Bốn yếu tố cơ bản của sản xuất bao gồm đất đai, lao động, vốn và doanh nhân. Ngoài việc được gọi là các yếu tố sản xuất, bốn yếu tố này còn được gọi là hàng hóa sản xuất để phân biệt với hàng hóa hoặc dịch vụ mà người tiêu dùng mua.
Loại yếu tố sản xuất đầu tiên là các yếu tố chính, bao gồm đất đai, lao động và vốn, trong khi vật liệu và năng lượng được coi là các yếu tố thứ cấp. Đất đai không chỉ bao gồm địa điểm sản xuất mà còn bao gồm cả tài nguyên thiên nhiên trên hoặc dưới lòng đất. Cách sử dụng gần đây phân biệt vốn con người (tổng hợp kiến thức lao động) với lao động truyền thống. Tinh thần kinh doanh cũng được coi là một yếu tố sản xuất, và đôi khi thậm chí trình độ công nghệ nói chung cũng được coi là một yếu tố sản xuất.
Các yếu tố sản xuất đã được diễn giải khác nhau trong suốt chiều dài lịch sử, đặc biệt là trong quá trình phát triển của kinh tế học cổ điển.
Khi lý thuyết kinh tế phát triển, quan điểm về yếu tố nào là quan trọng nhất cũng thay đổi. Ví dụ, trường phái luật tự nhiên của Pháp tin rằng sự giàu có của một quốc gia hoàn toàn bắt nguồn từ giá trị đất đai; trong khi các nhà kinh tế học cổ điển như Adam Smith và David Ricardo lại đánh giá cao sự đóng góp của các nguồn lực vật chất.
Khi thảo luận về các thành phần của giá cả, Adam Smith và David Ricardo nhấn mạnh đến sự phân bổ chi phí tương ứng giữa đất đai, lao động và vốn.
Những người theo chủ nghĩa Marx quan tâm nhiều hơn đến lực lượng lao động trong quá trình sản xuất. "Các yếu tố sản xuất" được chia thành lao động và công cụ lao động, nguyên liệu thô, v.v. Sự phân biệt rõ ràng giữa lao động và sản xuất làm cho nó trở thành cốt lõi của sản xuất. Trong kinh tế học tân cổ điển, các yếu tố mới như vốn tài chính và tiến bộ công nghệ đã được bổ sung để làm phong phú thêm hàm ý của các yếu tố sản xuất.
Với sự tiến bộ của công nghệ, các nhà kinh tế dần nhận ra rằng sự tăng trưởng năng suất không chỉ phụ thuộc vào đất đai và lao động mà còn cần sự hỗ trợ của công nghệ.
Trong những năm gần đây, kinh tế sinh thái cũng bắt đầu nhấn mạnh tầm quan trọng của tài nguyên thiên nhiên và môi trường đối với sản xuất, thách thức quan niệm truyền thống về các yếu tố sản xuất. Nó ủng hộ rằng các hoạt động kinh tế nên được thực hiện ở quy mô bền vững và xác định lại các yếu tố sản xuất như "vật chất", "năng lượng" và "trí thông minh thiết kế". Điều này không chỉ khiến mọi người suy nghĩ về cách sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn mà còn chú ý đến tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Doanh nhân được coi là những người đóng vai trò chủ chốt kết hợp đất đai, lao động và vốn, đồng thời đóng vai trò đổi mới trên thị trường. Cho dù là nền kinh tế thị trường hay nền kinh tế kế hoạch, các quyết định của doanh nhân đều có tác động sâu sắc đến hoạt động của nền kinh tế. Khi xã hội tiếp tục thay đổi, vai trò của họ cũng thay đổi theo.
Tinh thần khởi nghiệp không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn thúc đẩy sự đổi mới trong xã hội, điều này rất quan trọng đối với phúc lợi xã hội nói chung.
Tóm lại, tầm quan trọng của đất đai, lao động và vốn trong sản xuất khác nhau tùy theo từng trường và thay đổi theo thời gian. Mỗi yếu tố có ảnh hưởng riêng trong bối cảnh cụ thể và đáng được nghiên cứu và khám phá sâu sắc. Khi các lý thuyết kinh tế mới và những thách thức về môi trường xuất hiện, làm sao chúng ta có thể hiểu được giá trị thực sự của các yếu tố sản xuất này trong tương lai?