Language
Country/Area
No result found
Bí mật cốt lõi của chủ nghĩa trọng thương: Làm thế nào để nâng cao sức mạnh quốc gia thông qua thương mại?
Chủ nghĩa trọng thương, với tư cách là một chính sách kinh tế dân tộc chủ nghĩa, nhằm mục đích tối đa hóa xuất khẩu của một quốc gia, giảm thiểu nhập khẩu và thúc đẩy tích lũy nguồn lực trong nước. Chính sách này không chỉ định hình tư tưởng kinh tế ban đầu mà còn bộc lộ thực tế hoạt động của thương mại quốc tế, ảnh hưởng sâu sắc đến quan hệ giữa các quốc gia và xung đột quân sự. Ý tưởng cơ bản của chủ nghĩa trọng thương là tích lũy của cải cho một quốc gia thông qua việc kiểm soát thương mại và từ đó nâng cao sức mạnh quốc gia. Làm thế nào điều này đạt được?
Cốt lõi của chủ nghĩa trọng thương nằm ở mối quan hệ chặt chẽ giữa sức mạnh quốc gia và thặng dư thương mại, điều này đã được thể hiện nhiều lần trong lịch sử.
Bối cảnh lịch sử
Sự trỗi dậy của chủ nghĩa trọng thương có thể bắt nguồn từ thời kỳ Phục hưng từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 18. Tư duy kinh tế lúc đó bắt đầu tập trung vào việc định lượng thương mại, đặc biệt là ở những nơi như Venice, Genoa và Pisa ở Ý. Sự thịnh vượng thương mại ở những khu vực này đánh dấu sự hình thành của chủ nghĩa trọng thương. Tài liệu kinh tế châu Âu trước năm 1750 chủ yếu tập trung vào các cuộc thảo luận về cách cải thiện tài chính quốc gia thông qua thương mại và xây dựng các chính sách tương ứng trong quá trình này.
Chủ nghĩa trọng thương nhấn mạnh đến sự quản lý của chính phủ đối với nền kinh tế, với mục đích cải thiện lợi thế thương mại của một quốc gia và làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các quốc gia đối thủ.
Ở Anh, hoạt động buôn bán quy mô lớn đầu tiên xuất hiện dưới thời trị vì của Elizabeth I (1558-1603). Chính phủ của bà đã tích cực thúc đẩy một loạt các dự luật thương mại và hàng hải nhằm thúc đẩy sự phát triển thương mại của Anh. Một cuộc thảo luận ban đầu về cán cân thương mại quốc gia đã được ghi lại trong Luận thuyết về Tài sản chung của nước Anh năm 1549.
Lý thuyết về chủ nghĩa trọng thương
Hầu hết các nhà kinh tế châu Âu viết sách trong khoảng thời gian từ 1500 đến 1750 ngày nay đều được coi là những người theo chủ nghĩa trọng thương. Các tài liệu về chủ nghĩa trọng thương tiếp tục đề cao một số khái niệm then chốt, đặc biệt là những cân nhắc về cách thúc đẩy thương mại thông qua chính sách trong nước. Các học giả như Thomas Moon coi thương mại như một trò chơi có tổng bằng 0, nhấn mạnh bản chất của cạnh tranh giữa các quốc gia trong thương mại.
Những người theo chủ nghĩa trọng thương thường tin rằng lợi ích của bất kỳ bên nào cũng phải đi kèm với sự mất mát của bên kia và bản chất của thương mại là cạnh tranh lẫn nhau.
Các chính sách kinh tế theo chủ nghĩa trọng thương thường mất cân bằng. Nhiều quốc gia sử dụng các rào cản thương mại cao để phá vỡ thị trường bên ngoài nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp và tài nguyên trong nước. Thuế quan cao, hạn ngạch thương mại và trợ cấp của chính phủ đều là những công cụ phổ biến và những chính sách này cuối cùng tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh nhằm củng cố vị thế kinh tế của đất nước.
Thực tiễn chính sách của chủ nghĩa trọng thương
Các chính sách trọng thương được thực hiện rộng rãi trên khắp châu Âu, đặc biệt là ở Anh và Pháp. Nhà kinh tế chính trị người Pháp Ernest Colbert là đại diện nổi tiếng của chủ nghĩa trọng thương. Ông nhấn mạnh rằng nhà nước nên đóng vai trò dẫn đầu trong lĩnh vực kinh tế và thúc đẩy các ngành công nghiệp trong nước thông qua một loạt các biện pháp bảo hộ.
"Nhà nước nên đảm nhận vai trò chủ đạo trong nền kinh tế cũng như trong lĩnh vực ngoại giao."
Ngoài ra, chủ nghĩa trọng thương của Anh còn nhấn mạnh mối quan hệ của mình với các thuộc địa. Sự hợp tác giữa chính phủ và thương nhân đã thúc đẩy việc mở rộng thương mại và cướp bóc các nguồn lực bên ngoài. Điều này dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt với các cường quốc châu Âu khác.
Chiến tranh và chủ nghĩa đế quốc
Chủ nghĩa trọng thương không chỉ định hình chính sách kinh tế mà còn trực tiếp thúc đẩy chiến tranh và mong muốn mở rộng đế chế. Ví dụ, cả Chiến tranh Anh-Hà Lan và Chiến tranh Pháp-Hà Lan đều có thể được coi là sự mở rộng và thực thi tư tưởng trọng thương giữa các quốc gia vì lợi ích thương mại thường biến thành xung đột quân sự.
“Chủ nghĩa trọng thương là một hình thức chiến tranh sử dụng các phương tiện kinh tế để đạt được xung đột giữa các quốc gia.”
Người ta tin rằng chủ nghĩa đế quốc phát triển trong bối cảnh này thực chất là một lựa chọn tất yếu nhằm kiểm soát tài nguyên, độc quyền thị trường và mở rộng ảnh hưởng. Các cường quốc thành lập các công ty thương mại chuyên biệt để thu mua và khai thác tài nguyên thuộc địa, nhằm mục đích sử dụng thương mại quốc tế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của chính họ.
Di sản của chủ nghĩa trọng thương vẫn còn ảnh hưởng đến hệ thống kinh tế toàn cầu ngày nay và nhiều quốc gia mới nổi vẫn đang cố gắng học hỏi từ những kinh nghiệm cổ xưa đó. Trước những thách thức của toàn cầu hóa, các nước nên xây dựng chính sách kinh tế như thế nào để phù hợp hơn với thế giới ngày nay?
