Trong bối cảnh phát triển bền vững ngày nay, lignin trong gỗ đã trở thành một yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi sử dụng tài nguyên sinh khối. Với sự cải thiện về nhận thức về môi trường, các quy trình sản xuất giấy truyền thống đã dần chuyển sang các giải pháp thay thế thân thiện hơn với môi trường, trong đó công nghệ khử lignin bằng dung môi hữu cơ (Organosolv) đã thu hút được nhiều sự chú ý. Công nghệ này được Theo Kleinet phát minh vào năm 1968 để thay thế các phương pháp nấu chảy thân thiện với môi trường, đặc biệt khi so sánh với quy trình kiềm nóng chảy.
Công nghệ khử lignin bằng dung môi hữu cơ không chỉ cải thiện hiệu quả chiết xuất lignin trong gỗ mà còn giảm ô nhiễm nước và vấn đề mùi hôi.
Công nghệ khử lignin bằng dung môi hữu cơ thúc đẩy quá trình phân hủy lignin bằng cách trộn gỗ với dung môi hữu cơ và nung ở nhiệt độ cao từ 140°C đến 220°C. Các dung môi thông thường như rượu, axit axetic và metyl etyl xeton có thể làm tăng hiệu quả độ hòa tan của lignin trong gỗ. Đặc biệt, ethanol là lựa chọn lý tưởng vì chi phí tương đối thấp và dễ tái chế.
Xử lý tách lignin bằng dung môi hữu cơ không chỉ có thể tăng sản lượng bột gỗ mà còn đạt được chất lượng tốt hơn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng phương pháp tách lignin bằng dung dịch etanol-nước làm tăng năng suất từ 4% đến 4,5% so với phương pháp kiềm nóng chảy truyền thống. Trong quá trình sản xuất, tính chất bột giấy có thể được tối ưu hóa hơn nữa bằng cách điều chỉnh nồng độ dung môi và thời gian khử lignin, giúp khử lignin bằng dung môi hữu cơ trở thành công nghệ quan trọng để sản xuất bột giấy chất lượng cao.
Với sự ra đời của nhiên liệu sinh học thế hệ thứ hai, công nghệ dung môi hữu cơ đang chuyển dịch sang các nguồn nhiên liệu bền vững hơn. Bioethanol có thể được sản xuất hiệu quả bằng cách thủy phân xenluloza bằng enzym sau khi phân hủy lignin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiệu quả đường hóa của một số nguyên liệu gỗ thô cụ thể có thể đạt tới 97% sau khi được xử lý bằng dung môi hữu cơ, khiến công nghệ dung môi hữu cơ trở thành một trong những cách lý tưởng để sản xuất bioethanol.
Trong quá trình sản xuất, việc thu hồi lignin cũng là một khâu quan trọng. Thông qua các phương pháp xử lý đặc biệt, lignin có thể được chiết xuất ở dạng tinh khiết cao và không cần sử dụng các thuốc thử hóa học khác. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn tăng giá trị thương mại của lignin, cho phép nó đóng vai trò lớn hơn trong nghiên cứu và phát triển hóa chất và vật liệu mới.
Mặc dù công nghệ dung môi hữu cơ đã cho thấy tiềm năng thị trường tốt trong lĩnh vực sản xuất giấy và nhiên liệu sinh học, nhưng vẫn phải đối mặt với những thách thức như giá nguyên liệu thô không ổn định và trình độ công nghệ chưa đủ hoàn thiện. Với sự tiến bộ không ngừng của nghiên cứu khoa học, quá trình khử lignin bằng dung môi hữu cơ có thể có triển vọng ứng dụng rộng rãi hơn trong tương lai và trở thành một phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển công nghệ bảo vệ môi trường.
Cuối cùng, liệu chúng ta có thể tìm ra các giải pháp kỹ thuật hiệu quả hơn trong tương lai để mở ra nhiều khả năng hơn trong việc tăng giá trị của lignin hay không?