Cơ quan Ngoại giao Ấn Độ (IFS), cơ quan công vụ trung ương của Chính phủ Ấn Độ, có lịch sử bắt đầu từ khi Công ty Đông Ấn được thành lập vào năm 1783. Theo thời gian, Cơ quan Ngoại giao Ấn Độ đã trải qua những thay đổi và thách thức đáng kể, từ chính quyền thực dân ban đầu cho đến vai trò hiện tại là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế. Bài viết này sẽ khám phá sự phát triển của Cục Ngoại giao Ấn Độ, những thách thức hiện tại và định hướng tương lai của cơ quan này.
Vào ngày 13 tháng 9 năm 1783, hội đồng quản trị của Công ty Đông Ấn đã thông qua một nghị quyết tại Calcutta nhằm thành lập một Văn phòng Ngoại giao để hỗ trợ giải quyết các vấn đề với các thế lực nước ngoài. Cơ quan này ban đầu được thiết kế để đáp ứng nhu cầu quản lý nội bộ, nhưng theo thời gian, nó đã phát triển thành một bộ phận chuyên xử lý các vấn đề ngoại giao quốc tế.
Ngay từ đầu, Bộ Ngoại giao đã phân biệt giữa các hoạt động chính trị đối ngoại và đối nội, coi mọi mối quan hệ với các cường quốc châu Á (bao gồm cả các vương quốc bản địa) là các vấn đề chính trị và quan hệ với các cường quốc châu Âu là các vấn đề ngoại giao.
Với việc Ấn Độ giành được độc lập vào năm 1947, cơ quan ngoại giao Ấn Độ đã trải qua một cuộc cải cách lớn. Cơ quan Ngoại giao Ấn Độ được thành lập chính thức vào năm 1946, đánh dấu sự khởi đầu một kỷ nguyên mới trong quan hệ đối ngoại của Ấn Độ. Bộ Ngoại giao thời đó đã tổ chức nhiều cuộc họp để đào sâu chức năng, trách nhiệm của cán bộ ngoại giao.
Ý tưởng cho rằng một cơ quan đối ngoại phải được xây dựng phù hợp hoàn toàn với các mục tiêu của chính phủ tương lai là rất quan trọng.
Việc tuyển chọn vào Cơ quan Ngoại giao Ấn Độ được Ủy ban Dịch vụ Công cộng Liên bang Ấn Độ tiến hành thông qua một hệ thống thi tuyển nghiêm ngặt. Sau hơn một năm đào tạo, chương trình đào tạo chuyên sâu mới dành cho các nhà ngoại giao mới được coi là một trong những chương trình đào tạo đầy thử thách nhất của chính phủ Ấn Độ. Trong quá trình đào tạo, họ được yêu cầu tiếp thu kiến thức trong nhiều lĩnh vực bao gồm lý thuyết quan hệ quốc tế, ngoại giao quân sự, thương mại và chính sách đối ngoại của Ấn Độ.
Ngoài việc bảo vệ lợi ích quốc gia, các nhà ngoại giao Ấn Độ còn có trách nhiệm thúc đẩy mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp với người dân địa phương ở những quốc gia nơi họ đồn trú. Họ làm việc tại các đại sứ quán, lãnh sự quán và các tổ chức đa phương để đảm bảo báo cáo kịp thời và chính xác về các diễn biến ở các quốc gia nơi họ làm việc nhằm tác động đến chính sách đối ngoại của Ấn Độ.
Các nhà ngoại giao không chỉ là đại diện chính thức của Ấn Độ mà còn có trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích của công dân Ấn Độ ở nước ngoài và cung cấp hỗ trợ cần thiết.
Tuy nhiên, Cơ quan Ngoại giao Ấn Độ hiện đang phải đối mặt với những thách thức về tình trạng thiếu nhân sự và chất lượng ngày càng giảm sút. Theo các báo cáo gần đây, sức mạnh ngoại giao của Ấn Độ không đủ để giải quyết hiệu quả tình hình quốc tế ngày càng phức tạp, gây ra nhiều lo ngại trong và ngoài nước. Đặc biệt, các nhà ngoại giao cấp cao đã công khai đặt câu hỏi về sức hấp dẫn của dịch vụ này, lưu ý rằng nhiều ứng viên xuất sắc sẽ thích các lĩnh vực khác.
Các chuyên gia nhìn chung tin rằng mức lương không hấp dẫn và những diễn biến trong tương lai có thể dẫn đến cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn trong ngành ngoại giao, làm suy yếu ảnh hưởng của ngành này trong các vấn đề toàn cầu.
Khi tầm quan trọng của ngành ngoại giao ngày càng tăng, vai trò của Ấn Độ trong các vấn đề toàn cầu cũng ngày càng phát triển. Chúng ta nên suy nghĩ về cách tái cấu trúc ngành ngoại giao Ấn Độ trong bối cảnh quốc tế đang thay đổi để lấy lại uy tín và sức hấp dẫn trước đây?