Language
Country/Area
No result found
Những thay đổi bí ẩn của các biến quang xanh: Tại sao độ sáng và quang phổ của chúng lại không ổn định như vậy
Sao biến quang xanh sáng (LBV) là một lớp sao tiến hóa hiếm và lớn, có những thay đổi không thể đoán trước và thường rất đột ngột về quang phổ và độ sáng. Những ngôi sao này được gọi là sao biến quang S Doradus, trong đó S Doradus là một trong những ngôi sao sáng nhất trong Đám mây Magellan Lớn. Tính chất bí ẩn của LBV đã khiến các nhà thiên văn học tiến hành nghiên cứu sâu hơn về những nhóm sao kỳ lạ này để hiểu rõ hơn về hành vi của chúng và cơ chế vật lý đằng sau chúng.
Khám phá Lịch sử
Câu chuyện về LBV có nguồn gốc từ thế kỷ 17, khi P Cygni và η Carinae được coi là các biến dị thường. Nhưng bản chất thực sự của những ngôi sao này vẫn chưa được hiểu đầy đủ cho đến cuối thế kỷ 20. Năm 1922, John Charles Duncan lần đầu tiên công bố dữ liệu về ba ngôi sao biến quang được phát hiện trong một thiên hà xa lạ, và Edwin Hubble đã theo dõi các nghiên cứu này vào năm 1926.
Trong những thập kỷ tiếp theo, bản chất của LBV ngày càng trở nên rõ ràng hơn và vào năm 1984, chúng được phân loại chính thức là "Biến màu xanh sáng", đánh dấu bước tiến lớn trong quá trình hiểu biết về chúng.
Tính chất vật lý
LBV là những siêu sao khổng lồ (hoặc siêu siêu sao) có khối lượng lớn và không ổn định, thể hiện nhiều biến thể về quang phổ và độ sáng. Chúng thường nằm trong vùng bất ổn S Doradus của sơ đồ Hertzsprung–Russell. Các ngôi sao trong vùng này có độ sáng và nhiệt độ cực cao. Ngôi sao mờ nhất có độ sáng gấp khoảng 250.000 lần độ sáng của ngôi sao. Độ sáng của mặt trời của chúng ta khoảng một lớn hơn hàng triệu lần so với những ngôi sao sáng nhất.
Do những bất ổn này, LBV biểu hiện những thay đổi cực kỳ mạnh mẽ ở trạng thái "yên tĩnh" thông qua sự mất khối lượng lớn.
Quá trình tiến hóa
Do khối lượng và độ sáng lớn, LBV có tuổi thọ cực kỳ ngắn, chỉ vài triệu năm, và tuổi thọ thậm chí còn ngắn hơn trong giai đoạn LBV. Những ngôi sao này tiến hóa nhanh chóng và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số ngôi sao có quang phổ Wolf-Rayet có liên quan đến các vụ nổ LBV. Các nghiên cứu lý thuyết gần đây ủng hộ quan điểm cho rằng LBV là giai đoạn tiến hóa cuối cùng trước khi một số ngôi sao khổng lồ phát nổ, đặc biệt là những ngôi sao ban đầu có khối lượng gấp từ 20 đến 25 lần Mặt trời.
Vụ nổ giống siêu tân tinh
Các ngôi sao LBV thường trải qua "sự bùng nổ khổng lồ" đi kèm với tình trạng mất khối lượng và độ sáng tăng đột ngột. η Carinae là một ví dụ tiêu biểu cho sự bùng nổ như vậy, và P Cygni cũng đã thể hiện sự bùng nổ tương tự cách đây 300 đến 400 năm. Những vụ nổ này ban đầu được phân loại là siêu tân tinh, nhưng sau đó đã được xem xét lại vì những đặc điểm bất thường của chúng.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự bùng phát của LBV có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, khiến cho hành vi của chúng trở nên phức tạp hơn.
Sự đa dạng của LBV
Việc xác định LBV đòi hỏi phải xác nhận các biến thể quang phổ và độ sáng đặc trưng, nhưng những ngôi sao này thường có thể "im lặng" trong nhiều thập kỷ hoặc thậm chí nhiều thế kỷ, khiến chúng khó phân biệt với nhiều ngôi sao nóng và sáng khác. Các quan sát và nghiên cứu đã giúp các nhà khoa học xác định được nhiều LBV, chẳng hạn như η Carinae và P Cygni.
Sự đa dạng và độc đáo của LBV khiến chúng trở thành chủ đề nóng trong thiên văn học và truyền cảm hứng cho các nghiên cứu sâu hơn.
Vẫn còn nhiều bí ẩn chưa được giải đáp về cơ chế vật lý đằng sau quang phổ không ổn định và độ sáng thay đổi của LBV, khiến chúng ta tự hỏi: những định luật vũ trụ và câu chuyện tiến hóa nào ẩn chứa đằng sau những hành vi bất thường của thiên hà này?
