Trong hệ thần kinh của con người, hệ thần kinh tự trị được chia thành ba phần chính, trong đó hệ thần kinh phó giao cảm (PSNS) đóng vai trò quan trọng. Khi con người đắm chìm trong cuộc sống bận rộn, họ thường bỏ qua chức năng “nghỉ ngơi và tiêu hóa” mà hệ thống này liên tục thực hiện trong cơ thể chúng ta. Tuy nhiên, hiểu rõ hoạt động của hệ thần kinh phó giao cảm sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sức khỏe của chính mình và kiểm soát căng thẳng hàng ngày một cách hiệu quả.
Hệ thần kinh phó giao cảm chịu trách nhiệm chính trong việc điều chỉnh các chức năng tự động khác nhau của cơ thể khi nghỉ ngơi, bao gồm tiêu hóa, nhịp tim chậm và thậm chí cả kích thích tình dục. Những chức năng này thường xảy ra sau khi ăn, khi cơ thể bước vào trạng thái tương đối thoải mái.
"Hệ thần kinh phó giao cảm thường được coi là bổ sung cho hệ thần kinh giao cảm vì nó thúc đẩy các chức năng mà hệ thần kinh giao cảm ức chế."
Các sợi thần kinh của hệ thần kinh phó giao cảm chủ yếu bắt nguồn từ hệ thần kinh trung ương. Các dây thần kinh cụ thể bao gồm một số dây thần kinh sọ, chẳng hạn như dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh mặt, dây thần kinh thiệt hầu và dây thần kinh phế vị. Ngoài ra, còn có ba dây thần kinh cột sống, gọi chung là dây thần kinh nội tạng vùng chậu, phối hợp với nhau để điều khiển các cơ quan của cơ thể.
Hệ thần kinh phó giao cảm có tác dụng sâu sắc đối với cơ thể. Một mặt, nó kích thích hệ tiêu hóa để thức ăn được hấp thụ hiệu quả; mặt khác, nó còn có thể tăng cường chức năng của cơ quan sinh dục. Ví dụ, chức năng cương dương của nam giới chủ yếu dựa vào sự điều hòa của hệ thần kinh phó giao cảm. Trong lúc hưng phấn tình dục, các dây thần kinh này sẽ thúc đẩy lưu lượng máu đến dương vật, gây ra sự cương cứng.
"Hệ thần kinh phó giao cảm hoạt động bằng cách giải phóng acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh tương tác với hầu hết các thụ thể phó giao cảm."
Trong cuộc sống hàng ngày, hệ thần kinh phó giao cảm không chỉ liên quan đến chế độ ăn uống mà còn liên quan mật thiết đến việc kiểm soát căng thẳng mãn tính. Khi cơ thể chúng ta căng thẳng, hệ thần kinh giao cảm được kích hoạt khiến tim đập nhanh và khó thở. Vai trò của hệ thần kinh phó giao cảm lúc này là đặc biệt quan trọng. Nó làm dịu cơ thể, làm chậm nhịp tim và giúp chúng ta trở lại trạng thái sinh lý bình thường.
Sau khi hiểu rõ chức năng của hệ thần kinh phó giao cảm, chúng ta có thể thực hiện một số bước để phát huy hoạt động của nó. Ví dụ, tập các bài tập thở sâu, thiền hoặc yoga đều là những cách hiệu quả để giảm căng thẳng. Những hoạt động này kích hoạt các dây thần kinh phó giao cảm, giúp điều hòa nhịp tim và giảm cảm giác căng thẳng. Ngoài ra, ngủ đủ giấc và thói quen ăn uống lành mạnh cũng là những yếu tố then chốt thúc đẩy hoạt động của hệ thần kinh phó giao cảm.
"Tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn uống tốt không chỉ có thể tăng cường sức khỏe thể chất mà còn cân bằng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm."
Với sự phát triển không ngừng của khoa học thần kinh, hệ thần kinh phó giao cảm ngày càng nhận được sự quan tâm. Các nhà nghiên cứu đang khám phá vai trò của hệ thống đối với sức khỏe tim mạch, quản lý tâm trạng và bệnh mãn tính. Hiểu biết sâu sắc hơn về hệ thần kinh phó giao cảm sẽ cho phép chúng ta áp dụng các chiến lược hiệu quả hơn để tăng cường sức khỏe của chính mình.
Trong xã hội ngày càng căng thẳng này, chúng ta có nên chú ý đến chức năng của hệ thần kinh phó giao cảm để tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần của chính mình không?