Bão, một hiện tượng tự nhiên, bắt đầu từ các đại dương nhiệt đới rộng lớn. Trên mặt nước biển nóng, chúng giống như những vũ công, thể hiện một sức mạnh mạnh mẽ và bí ẩn theo sự dẫn dắt của gió. Mỗi khi bão đổ bộ, thời tiết khắc nghiệt và thảm họa mà nó gây ra thường khiến cả đất nước rơi vào bầu không khí căng thẳng và lo lắng. Nhưng chính xác thì những cơn lốc xoáy đáng sợ này hình thành như thế nào?
Bão là một loại xoáy thuận nhiệt đới thường hình thành ở Tây Bắc Thái Bình Dương ở Bắc bán cầu và có sức gió duy trì ít nhất là 119 km/h (74 dặm/h).
Khu vực hình thành bão toàn cầu chủ yếu nằm ở vùng biển nhiệt đới, đặc biệt là ở Tây Bắc Thái Bình Dương, nơi chiếm một phần ba số lượng xoáy thuận nhiệt đới trên thế giới. Sự hình thành bão không thể tách rời khỏi các điều kiện khí hậu và môi trường đại dương cụ thể. Đầu tiên, nước biển ấm là yếu tố chính thúc đẩy sự hình thành bão. Nhiệt độ nước biển phải đạt trên 26,5°C (79,7°F) và duy trì ở độ sâu ít nhất 50 mét.
Sự phát triển của một cơn bão đòi hỏi nhiều yếu tố, bao gồm bề mặt biển ấm, luồng không khí không ổn định và độ ẩm cao trong khí quyển.
Khi bề mặt đại dương trở nên đủ ấm, hơi nước dần dần bốc lên, tạo thành một vùng áp suất thấp, sau đó liên tục thu hút không khí xung quanh, gây ra nhiều luồng khí bốc lên. Nhiệt tích tụ và hơi nước cung cấp năng lượng cho sự phát triển của bão. Ngoài ra, sự bất ổn của bầu khí quyển cũng là một yếu tố cần thiết. Độ ẩm cao từ mực nước biển đến tầng bình lưu giữa và dưới có thể thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển của mây. Các yếu tố này kết hợp với nhau để thúc đẩy sự phát triển của bão, khiến chúng trở thành một lực lượng không thể đánh giá thấp ở các vùng biển nhiệt đới.
Rõ ràng là sự hình thành của một cơn bão đòi hỏi hiệu ứng Coriolis đủ lớn để thúc đẩy sự phát triển của một trung tâm áp thấp. Khoảng cách từ đường xích đạo cũng rất quan trọng, thường cần khoảng cách 500 km để có thể xảy ra một chu kỳ tự quay có ảnh hưởng. Trong hầu hết các trường hợp hình thành xoáy thuận nhiệt đới, sự tương tác hoặc nhiễu loạn liên quan đến hoàn lưu là rất cần thiết. Điều đáng chú ý là khoảng 85% đến 90% số cơn bão ở Tây Bắc Thái Bình Dương được hình thành trong rãnh gió mùa.
Bão ở Thái Bình Dương đạt đỉnh vào khoảng tháng 7 đến tháng 10 hàng năm và không thiếu các cơn bão nhiệt đới mạnh trong thời gian này.
Mặc dù bão chủ yếu hình thành từ tháng 6 đến tháng 11, nhưng chúng ít có khả năng hình thành từ tháng 12 đến tháng 5 hàng năm, nhưng vẫn có khả năng xảy ra. Giai đoạn này thường có khả năng hình thành xoáy thuận, mặc dù cường độ của nó tương đối thấp. Trong thời gian này, các hệ thống nhiệt đới đã bước vào giai đoạn hình thành cực kỳ thảm khốc, điều này cũng nhắc nhở mọi người rằng họ vẫn cần chú ý đến những rủi ro tiềm ẩn ngay cả trong thời kỳ đỉnh điểm thấp.
Trong quá trình hình thành bão, ngoài nước biển ấm và môi trường có độ ẩm cao, các yếu tố khác như sự ổn định của khí quyển, sự thay đổi đột ngột ở mực nước thấp và gió đứt nhẹ được coi là điều kiện khiến bão tiếp tục mạnh lên. Nếu độ đứt gió lớn hơn một giá trị tới hạn nào đó, tổ chức của bão sẽ bị giảm và khả năng chuyển thành bão trong tương lai sẽ giảm. Do đó, việc kiểm soát các yếu tố này là rất quan trọng để dự đoán sự hình thành của bão.
Do tác động của biến đổi khí hậu, đường đi của bão cũng sẽ bị ảnh hưởng, khiến việc dự báo bão trở nên phức tạp hơn. Khi vị trí của dải áp cao cận nhiệt đới di chuyển, đường đi của bão cũng sẽ thay đổi. Ví dụ, trong năm có hiện tượng El Niño, bão có thể tác động nhiều hơn đến bờ biển Nhật Bản, trong khi trong những năm có hiện tượng La Niña, sự hình thành của xoáy thuận nhiệt đới sẽ dịch chuyển nhiều hơn về phía bờ biển Trung Quốc. Trong bối cảnh tương tác phức tạp này, làm thế nào để dự đoán chính xác đường đi và cường độ của một cơn bão trở thành một thách thức lớn đối với các nhà khí tượng học.
Đằng sau sự hình thành của bão là môi trường phức tạp và những thay đổi trong tự nhiên.
Các cơ quan giám sát thường trú trong khu vực, chẳng hạn như Trung tâm Bão của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, chịu trách nhiệm đưa ra cảnh báo rủi ro bão và đặt tên cho các xoáy thuận nhiệt đới. Bất cứ khi nào một cơn bão gây ra thảm họa ở một khu vực nào đó, khu vực bị ảnh hưởng có thể yêu cầu rút tên cơn bão tại cuộc họp đặt tên, khiến công tác đặt tên bão trở nên nhạy cảm và nhân đạo hơn.
Sau khi trải qua vô số cơn bão, hiểu biết và kiến thức của chúng ta về những hiện tượng tự nhiên này vẫn chưa hoàn toàn vững chắc. Tuy nhiên, dù là sự tiến hóa của gió hay việc đặt tên cho các cơn bão, tất cả đều cho thấy mối quan hệ phức tạp giữa con người và thiên nhiên. Khi biến đổi khí hậu toàn cầu tiếp diễn, nó sẽ tác động như thế nào đến hoạt động của bão trong tương lai?