Trong nghiên cứu về miễn dịch học, PD-L1 (chất phối tử chết theo chương trình 1) đã thu hút sự chú ý rộng rãi do chức năng phức tạp của nó. Vai trò thiết yếu của protein trong cơ thể là giúp điều chỉnh phản ứng của hệ thống miễn dịch, đặc biệt trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như mang thai và cấy ghép nội tạng. Các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng PD-L1 có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giúp tế bào ung thư trốn tránh sự giám sát của hệ thống miễn dịch.
PD-L1 được coi là đồng phạm của các tế bào khối u trong việc trốn tránh hệ miễn dịch chống khối u, điều này cũng mở ra những ý tưởng mới cho việc điều trị ung thư.
Chức năng của PD-L1 chủ yếu đạt được thông qua liên kết với PD-1 (thụ thể chết theo chương trình 1). Sự liên kết này truyền tín hiệu ức chế, do đó làm giảm sự tăng sinh và hoạt động của tế bào T. Thông thường, phản ứng của hệ thống miễn dịch với các kháng nguyên lạ đòi hỏi phải kích hoạt tế bào T, nhưng sự hiện diện của PD-L1 lại ức chế quá trình này.
Lịch sử sinh học của PD-L1Sự liên kết của PD-L1 có thể làm giảm sự phát triển của tế bào T đặc hiệu kháng nguyên, dẫn đến giảm khả năng theo dõi khối u của hệ thống miễn dịch.
PD-L1 lần đầu tiên được phát hiện tại Phòng khám Mayo ở Hoa Kỳ vào năm 1999 và các nghiên cứu sau đó đã phát hiện ra vai trò của nó trong việc điều chỉnh phản ứng miễn dịch. Các nghiên cứu năm 2003 cho thấy PD-L1 được biểu hiện trên các tế bào tủy và được đề xuất là mục tiêu tiềm năng cho liệu pháp miễn dịch ung thư.
Sự liên kết của PD-L1 với PD-1 không chỉ ức chế quá trình hoạt hóa của tế bào T mà còn làm giảm hiệu quả của hệ thống miễn dịch thông qua các con đường khác. Ví dụ, tín hiệu PD-1 có thể ức chế quá trình phosphoryl hóa ZAP70, do đó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất IL-2 và sự phát triển của tế bào T.
Vai trò của PD-L1 không chỉ giới hạn ở việc ức chế hoạt động của tế bào T mà còn liên quan đến việc điều hòa nhiều cấp độ của hệ thống miễn dịch.
Trong hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, sự biểu hiện của PD-L1 được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả interferon. Trong môi trường vi mô của khối u, các tế bào ung thư thường tăng cường biểu hiện PD-L1 để trốn tránh sự giám sát của hệ miễn dịch, điều này đặc biệt rõ ràng ở các khối u ác tính như ung thư phổi.
Biểu hiện cao của PD-L1 có liên quan trực tiếp đến mức độ ác tính của khối u và tiên lượng của bệnh nhân.
Hiện nay, nhiều liệu pháp miễn dịch nhắm vào PD-L1 đang được phát triển. Các liệu pháp này được thiết kế không chỉ để ức chế hoạt động của PD-1 mà còn kích hoạt lại hệ thống miễn dịch để chống lại ung thư hiệu quả. Kết quả từ các thử nghiệm lâm sàng cho thấy các lựa chọn điều trị này đã mang lại kết quả tích cực ở nhiều bệnh nhân ung thư, bao gồm việc sử dụng các loại thuốc như durvalumab và atezolizumab.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng PD-L1 cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong các bệnh tự miễn. Ở một số mô hình, việc ức chế tín hiệu PD-1 hoặc PD-L1 có thể làm bệnh trầm trọng hơn, chứng minh vai trò quan trọng của con đường PD-1/PD-L1 trong việc duy trì cân bằng miễn dịch.
PD-L1 không chỉ là yếu tố thoát khỏi miễn dịch của khối u mà còn đóng vai trò quan trọng trong điều hòa tự miễn dịch.
Nhìn chung, vai trò của PD-L1 trong hệ thống miễn dịch của con người cực kỳ phức tạp. Nó giúp bảo vệ các mô của chính mình, nhưng cũng có thể được khối u sử dụng để trốn tránh sự giám sát. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi: Liệu chúng ta có thể giải mã hoàn toàn sự đa dạng của PD-L1 và khai thác hết tiềm năng của loại protein này trong cuộc chiến chống lại ung thư hay không?