Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) không còn được xem chỉ là vấn đề thời thơ ấu mà còn tiếp tục ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người lớn. ADHD là một chứng rối loạn phát triển thần kinh thường biểu hiện các triệu chứng ở thời thơ ấu và có thể tồn tại suốt cuộc đời. Nhưng đối với nhiều người, những thử thách của cuộc sống trưởng thành thường bị đánh giá thấp.
Theo báo cáo, khoảng 2/3 số trường hợp ADHD thời thơ ấu tiếp tục diễn ra ở tuổi trưởng thành, với các triệu chứng ở mức độ nghiêm trọng khác nhau, từ những bất tiện nhẹ đến suy giảm chức năng hoạt động hàng ngày.
Tiêu chuẩn chẩn đoán DSM-5 mới nhất cho rối loạn tâm thần đã nêu rõ rằng ADHD là "tình trạng phát triển thần kinh suốt đời", nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn chẩn đoán của nó là khác nhau ở các độ tuổi khác nhau. Đối với người lớn, chẩn đoán ADHD đòi hỏi phải có ít nhất năm triệu chứng xuất hiện trước 12 tuổi gây cản trở hoạt động xã hội, học tập hoặc công việc của một người.
Các biểu hiện của ADHD có thể chia làm 3 loại:
Đặc biệt ở người lớn, rối loạn giảm chú ý nguyên phát là dạng phổ biến nhất, với khoảng 45% người trưởng thành đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán cho loại này.
Các triệu chứng của người mắc chứng ADHD có thể bao gồm không có khả năng bắt đầu và hoàn thành nhiệm vụ, hay quên, khó tập trung và thường xuyên đi trễ.
Quá trình chẩn đoán ADHD thường phức tạp. Chuyên gia y tế cần tiến hành một cuộc phỏng vấn có cấu trúc toàn diện để thu thập các triệu chứng của bệnh nhân và tiền sử thời thơ ấu của họ nhằm xác định tính phù hợp của chẩn đoán ADHD. Thông tin bổ sung cũng được lấy từ người thân và bạn bè của bệnh nhân để cung cấp một bức tranh rõ ràng hơn về tình trạng của bệnh nhân.
Việc nhiều người trưởng thành không được chẩn đoán mắc ADHD có thể liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả sự thiếu hiểu biết của các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và sự kỳ thị của xã hội. Nhiều bác sĩ có thể bỏ qua các triệu chứng ADHD ở người lớn vì sợ chẩn đoán sai.
Khoảng 80% người trưởng thành mắc ADHD có các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, bao gồm trầm cảm và lo lắng, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn.
ADHD đặt ra những thách thức đáng kể cho cuộc sống của người trưởng thành. Nhiều người trưởng thành gặp khó khăn trong công việc, hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn, giao tiếp hiệu quả với đồng nghiệp và thường gặp khó khăn ngay cả khi lập những kế hoạch đơn giản. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả công việc mà còn ảnh hưởng đến đời sống xã hội và sức khỏe tinh thần của họ.
Điều chỉnh cảm xúc là một khía cạnh quan trọng của ADHD, nhiều người trưởng thành cho biết họ gặp các vấn đề như khả năng chịu đựng sự thất vọng thấp, cáu kỉnh và bộc phát cảm xúc tiêu cực. Những khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc dường như dai dẳng hơn ở mọi lứa tuổi và đặc biệt ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày ở người lớn.
Mặc dù điều hòa cảm xúc không được coi là triệu chứng cốt lõi trong DSM-5 nhưng nó được coi là một trong những biểu hiện quan trọng của bệnh nhân ADHD.
Việc quản lý ADHD hiệu quả thường đòi hỏi sự kết hợp của nhiều chiến lược. Điều này có thể bao gồm giáo dục tâm lý, can thiệp hành vi (chẳng hạn như liệu pháp nhận thức hành vi) và dùng thuốc. Đối với người lớn, việc sử dụng thuốc kích thích tâm thần như amphetamine được coi là hình thức điều trị hiệu quả nhất.
ADHD không phải là tình trạng bệnh có thể tự khỏi theo tuổi tác mà có thể là một thách thức suốt đời. Nhận thức và hiểu biết sâu hơn về ADHD có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người lớn và đảm bảo họ nhận được sự hỗ trợ cần thiết. Và làm thế nào xã hội có thể hiểu rõ hơn về vấn đề này và cung cấp hỗ trợ cho những người trưởng thành có nhu cầu?