Ở hàng rào cây bụi Đông Nam Á, sâu cuốn lá lúa (Cnaphalocrocis medinalis) gây ra mối đe dọa đáng lo ngại. Loài côn trùng nhỏ này, mỗi con trưởng thành có sải cánh khoảng 16 mm, gây ra thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp mặc dù có kích thước nhỏ. Cho dù ở Đài Loan, Hồng Kông hay các cánh đồng lúa ở Ấn Độ, những loài sâu bướm tằm này đều ăn lá non của nhiều loại cây trồng khác nhau, ảnh hưởng lớn đến năng suất cây trồng. Bài viết này sẽ xem xét kỹ hơn vòng đời của sâu cuốn lá lúa và tác động của nó đến cây trồng, cũng như những thách thức mà nó đặt ra cho người nông dân.
Trứng của sâu cuốn lá lúa có màu trắng, chuyển sang màu vàng nâu và nở thành ấu trùng trong vòng bốn đến tám ngày. Thiệt hại mà ấu trùng này gây ra cho mùa màng thường vượt xa sức tưởng tượng của người nông dân.
Quá trình phát triển của sâu cuốn lá lúa có thể được chia thành bốn giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành. Sâu cuốn lá lúa cái thường đẻ trứng ở mặt dưới của lá và có thể đẻ khoảng 56 trứng mỗi lần. Sau thời gian nở từ 4 đến 8 ngày, trứng sẽ biến đổi thành ấu trùng và trải qua 5 đến 6 lần lột xác, một quá trình mất khoảng 22 đến 23 ngày. Ấu trùng trưởng thành cuối cùng sẽ hóa nhộng bên trong lá, giai đoạn này kéo dài từ sáu đến bảy ngày.
Ấu trùng bắt đầu gây hại cho cây trồng ở giai đoạn đầu, chủ yếu bằng cách cắt mép lá và làm lá gập lại. Đặc biệt ở những cây non, chúng có thể cuộn nhiều lá lại với nhau và ăn hết mô xanh, khiến những chiếc lá bị ảnh hưởng có màu trắng.
Khả năng mất mùaMột ấu trùng có thể làm hỏng nhiều lá, làm giảm sức sống của cây và làm giảm năng suất từ 10% đến 50%. Mối đe dọa của sâu cuốn lá lúa rõ ràng hơn trong giai đoạn sinh trưởng bình thường của cây trồng.
Theo báo cáo, một cánh đồng lúa bị ấu trùng phá hoại có thể bị mất tới 50% lá do sự hiện diện của loại côn trùng này. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến từng cây trồng mà còn tác động trực tiếp đến thu nhập của nông dân và an ninh lương thực quốc gia.
Trước mối đe dọa từ sâu cuốn lá lúa, người nông dân phải có biện pháp phòng trừ chủ động. Đầu tiên, biện pháp phòng trừ bằng văn hóa là một trong những biện pháp cơ bản như cải tiến phương pháp canh tác, bón phân, điều chỉnh thời vụ gieo trồng, trồng riêng lúa sớm, lúa giữa và lúa muộn để giảm tỷ lệ sinh trưởng của sâu bệnh.
Ngoài ra, các biện pháp vật lý và cơ học như sử dụng đèn bẫy cũng có thể bắt sâu cuốn lá lúa hiệu quả. Những biện pháp này không chỉ hiệu quả mà còn giúp giảm ô nhiễm môi trường.
Các phương pháp thúc đẩy sinh học cũng quan trọng không kém, sử dụng kẻ thù tự nhiên của sâu cuốn lá, chẳng hạn như côn trùng ăn thịt, để giúp duy trì sự cân bằng sinh thái. Phải thận trọng khi sử dụng biện pháp diệt trừ bằng hóa chất để tránh gây ra tình trạng kháng thuốc của sâu bệnh và làm giảm số lượng thiên địch.
Sự xuất hiện của sâu cuốn lá lúa nhắc nhở chúng ta phải chú ý đến tính ổn định và bền vững của hệ sinh thái nông nghiệp. Khi biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, tốc độ phân bố và sinh sản của các loài gây hại này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất nông nghiệp của chúng ta?