Khái niệm trí tuệ tập thể (CI) là trí tuệ chung hoặc trí tuệ nhóm được hình thành thông qua sự hợp tác, nỗ lực chung và cạnh tranh của nhiều cá nhân. Khái niệm này không chỉ xuất hiện trong xã hội học và khoa học chính trị mà còn liên quan đến các ứng dụng đánh giá của đám đông và huy động vốn từ cộng đồng. Trí tuệ đó có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như ra quyết định dựa trên sự đồng thuận, vốn xã hội và hệ thống bỏ phiếu, và dần dần thu hút được sự chú ý của giới học thuật.
Trí tuệ tập thể là trí tuệ sâu rộng được tăng cường và phối hợp liên tục theo thời gian thực, cuối cùng tạo điều kiện cho việc huy động các kỹ năng một cách hiệu quả.
Ở Hy Lạp cổ đại, Aristotle bắt đầu khám phá tiềm năng của trí tuệ tập thể. Ông tin rằng "một bữa tiệc do nhiều người chuẩn bị luôn tốt hơn một bữa tiệc do một người chuẩn bị", và quan điểm này đã được phản ánh sâu sắc trong triết học và khoa học xã hội sau này. Theo thời gian, nhiều nhà tư tưởng như Durkheim và Wood đã đưa ra những diễn giải mới về trí tuệ tập thể, cho rằng xã hội là một trí tuệ cao hơn có thể vượt qua những hạn chế của cá nhân.
Trong thời hiện đại, khái niệm trí tuệ tập thể cũng đã được đưa vào lĩnh vực học máy, dẫn đến việc xem xét toàn diện các tác nhân thích ứng. Điều này giúp chúng ta hiểu rằng hành vi và suy nghĩ của các nhóm vẫn còn khá phức tạp và đòi hỏi phải khám phá và thử nghiệm sâu rộng.
Nhóm càng lớn thì khả năng đưa ra quyết định đúng càng cao, điều này liên quan trực tiếp đến khả năng đưa ra phán đoán chính xác.
Theo các nhà tâm lý học, trí thông minh tập thể không tự động tăng lên khi số lượng thành viên nhóm tăng lên. Trên thực tế, phương pháp giao tiếp, sự nhạy cảm xã hội của các thành viên và sự đa dạng của các thành viên đều là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến trí tuệ tập thể. Trong thực tế, tương tác xã hội vừa phải và cơ chế giao tiếp hiệu quả sẽ có tác động tích cực đến hiệu suất chung của nhóm.
Nghiên cứu hiện tại cho thấy các thành viên trong nhóm có mức độ nhạy cảm xã hội cao hơn có khả năng hiểu cảm xúc và nhu cầu của nhau tốt hơn, từ đó tạo ra môi trường làm việc hài hòa hơn. Đây không chỉ là bài kiểm tra năng lực cá nhân mà còn nâng cao trí tuệ chung của cả đội.
Trong logic của trí tuệ tập thể, ý tưởng và đóng góp của mỗi thành viên đều rất quan trọng để đạt được kết quả ra quyết định tốt hơn.
Đồng thời, chúng ta cũng nên nhận thức được những cạm bẫy tiềm tàng của trí tuệ tập thể. Ví dụ, hiện tượng "suy nghĩ nhóm" trong một nhóm thường dẫn đến việc giảm khả năng đổi mới. Nếu một số ít người chiếm ưu thế trong nhóm, các thành viên khác có thể giảm sự đóng góp của họ do thiếu cơ hội phát biểu.
Với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông, việc hình thành trí tuệ tập thể ngày càng trở nên dễ dàng hơn, giúp việc cộng tác có thể diễn ra mọi lúc, mọi nơi. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi chúng ta phải xem xét lại cách thiết kế nền tảng cộng tác hiệu quả và thúc đẩy thảo luận và giao tiếp tập thể để phát huy tối đa tiềm năng tập thể.
Trí tuệ tập thể không chỉ là một hiện tượng xã hội mà còn phản ánh thực tế rằng trọng tâm của tri thức và quyền lực trong thế giới ngày nay đang thay đổi.
Trong tương lai, nghiên cứu về trí tuệ tập thể sẽ tiếp tục được đào sâu, đặc biệt là trong ứng dụng của nó trong các lĩnh vực như quản lý đô thị và đổi mới doanh nghiệp. Điều thú vị là mục tiêu cuối cùng của trí tuệ tập thể là cải thiện mức độ thông minh chung của xã hội, thay vì chỉ đạt được lợi ích ngắn hạn. Điều này đòi hỏi chúng ta phải cùng nhau làm việc với tinh thần hợp tác chân thành để xây dựng một môi trường xã hội hỗ trợ sự đổi mới.
Sức mạnh của trí tuệ tập thể nằm ở việc kích thích nhiều quan điểm khác nhau, đó là lý do tại sao khái niệm này đặc biệt quan trọng trong xã hội đa văn hóa ngày nay. Nó không chỉ có thể thúc đẩy dân chủ hóa mà còn có thể giúp chúng ta tìm ra những giải pháp sáng tạo hơn cho các vấn đề xã hội phức tạp. Vậy theo bạn, trí tuệ tập thể sẽ đưa chúng ta đến đâu?