Language
Country/Area
No result found
Bí mật đằng sau xét nghiệm máu khô: Nó giúp phát hiện HIV như thế nào?
Xét nghiệm vết máu khô (DBS) là phương pháp lấy mẫu sinh học bao gồm việc lấy và làm khô mẫu máu trên giấy lọc. Phương pháp này không chỉ cải thiện sự tiện lợi trong việc vận chuyển mẫu mà còn có thể được áp dụng cho nhiều kỹ thuật phân tích khác nhau, chẳng hạn như khuếch đại DNA hoặc sắc ký lỏng hiệu suất cao. Đặc biệt trong xét nghiệm HIV, những lợi thế độc đáo của xét nghiệm mẫu máu khô khiến nó trở thành một lựa chọn có giá trị ứng dụng tiềm năng.
Bối cảnh lịch sửKhái niệm về đốm máu khô lần đầu tiên được Ivar Bang đề xuất vào năm 1913. Các đốm máu khô đã trở thành một công cụ quan trọng để sàng lọc sức khỏe cộng đồng khi Robert Guthrie đưa ra ý tưởng sử dụng máu động vật nhỏ để sàng lọc bệnh chuyển hóa ở trẻ sơ sinh tại Scotland vào năm 1963. Từ năm 1969 đến năm 1970, việc sử dụng thẻ Guthrie để sàng lọc trẻ sơ sinh đã trở nên phổ biến và hơn 20 quốc gia đã sử dụng phương pháp này để sàng lọc các bệnh như bệnh phenylketon niệu, bại liệt sơ sinh, rối loạn chuyển hóa và thậm chí cả nhiễm HIV.
Do hạn chế về độ nhạy và độ đặc hiệu của mẫu, việc áp dụng xét nghiệm vết máu khô đã bị hạn chế trong nhiều năm. Tuy nhiên, những vấn đề này đã được giải quyết nhờ những tiến bộ công nghệ của kháng thể đơn dòng và phản ứng chuỗi polymerase.
Ứng dụng lịch sử
Đến năm 2001, hơn 175 chất phân tích đã được thử nghiệm bằng các đốm máu khô, từ axit béo đến kháng thể cho đến nhiều loại vi-rút và vi sinh vật. Sự phát triển của máu khô và các công nghệ liên quan vào thế kỷ 20 đã đặt nền tảng cho việc sàng lọc nhiều bệnh khác nhau. Năm 1953, những báo cáo đầu tiên về xét nghiệm máu khô để xét nghiệm enzyme đã được công bố và trong những thập kỷ tiếp theo, việc ứng dụng phương pháp này trong nhiều lĩnh vực khác nhau tiếp tục phát triển.
Quy trình thử nghiệm
Quá trình thu thập mẫu máu khô khá đơn giản. Dùng kim sắc để lấy vài giọt máu từ ngón tay, gót chân hoặc ngón chân, sau đó nhỏ giọt máu lên một tờ giấy lọc thấm hút đặc biệt, để máu thấm vào giấy lọc và để khô tự nhiên trong vài giờ. Khi đến phòng xét nghiệm, các kỹ thuật viên sẽ sử dụng dụng cụ chọc kim tự động hoặc thủ công để lấy một đĩa máu khô để tiến hành xét nghiệm và phân tích sau đó.
Xét nghiệm vết máu khô để phát hiện nhiễm HIV
Công nghệ xét nghiệm mẫu máu khô đặc biệt phù hợp để cung cấp dịch vụ chẩn đoán cho trẻ sơ sinh nhiễm HIV ở những nơi có nguồn lực hạn chế. Phương pháp này không chỉ làm giảm nhu cầu bảo quản lạnh mà còn ngày càng được chấp nhận vì nó cực kỳ ít xâm lấn. So với xét nghiệm kháng thể ELISA truyền thống, xét nghiệm mẫu máu khô có thể phát hiện trực tiếp vật liệu di truyền của virus HIV, giúp tránh hiệu quả khả năng đưa ra kết quả dương tính giả.
Mặc dù độ nhạy của xét nghiệm chẩn đoán bằng hạt trầu không khô vẫn cần được cải thiện, nhưng nó có tiềm năng được sử dụng trong việc theo dõi tỷ lệ lưu hành HIV.
Nguyên tắc kiểm tra
Tính ổn định của các vết máu khô có thể là do sự cố định các vật liệu sinh học trên nền giấy lọc, giúp loại bỏ nước trong quá trình sấy khô, do đó tránh được hoạt động của protease hoặc nuclease. Ngoài ra, việc kết hợp các vật liệu sinh học cũng có thể ngăn chặn tác dụng của các chất ức chế có thể gây trở ngại cho nhiều phương pháp khuếch đại axit nucleic khác nhau.
Ưu điểm và thách thức
Ưu điểm lớn nhất của xét nghiệm mẫu máu khô là nguy cơ nhiễm khuẩn và tan máu cực kỳ thấp, cũng như phương pháp lấy mẫu đơn giản, không xâm lấn và giá cả phải chăng. Phương pháp này cho phép lưu trữ mẫu trong thời gian dài mà không làm các chất phân tích trong mẫu bị phân hủy. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn phải đối mặt với những thách thức như quy mô mẫu, khả năng thu hồi chất phân tích và hiệu ứng heme, cần được khắc phục trong các nghiên cứu trong tương lai.
Xét nghiệm mẫu máu khô không chỉ thay đổi quan điểm của chúng ta về xét nghiệm máu mà còn cung cấp khả năng mới để sàng lọc các bệnh như HIV. Với sự tiến bộ không ngừng của nghiên cứu khoa học và công nghệ, tiềm năng của lĩnh vực này có thể sẽ được phát huy hơn nữa trong tương lai. Vậy, liệu xét nghiệm mẫu máu khô có trở thành tiêu chuẩn chăm sóc trong tương lai của công nghệ chẩn đoán không?
