Đậu được coi là nguồn thực phẩm quan trọng trong nhiều nền văn hóa và ảnh hưởng của chúng có thể bắt nguồn từ các nền văn minh cổ đại cách đây hàng nghìn năm. Đậu, là hạt của cây họ đậu, không chỉ là thức ăn cho con người và động vật mà còn chiếm một vị trí trong khẩu phần ăn trên khắp thế giới do hình thức và công dụng đa dạng của chúng.
Theo ghi chép lịch sử, đậu là một trong những loại cây được thuần hóa đầu tiên. Những loại đậu đũa sớm nhất (đậu rộng hoặc đậu fava) được tìm thấy ở Afghanistan và chân đồi của dãy Himalaya, và việc trồng chúng bắt đầu ở Đông Nam Á vào thế kỷ thứ bảy trước Công nguyên, trước khi xuất hiện đồ gốm. Nhiều loại đậu khác nhau có ý nghĩa lịch sử riêng được diễn giải trong các nền văn hóa khác nhau, khiến chúng trở nên nổi bật trong xã hội.
Hạt đậu được chôn cất trong các ngôi mộ Ai Cập cổ đại, một minh chứng quan trọng cho nền văn hóa và cuộc sống hàng ngày của họ.
Các xung được đề cập trong Iliad, mô tả sự hiện diện của chúng trong xã hội Hy Lạp cổ đại. Đậu lần đầu tiên được ghi nhận ở châu Mỹ cổ đại thông qua Columbus, khi người Mỹ bản địa đã bắt đầu trồng những loại cây này. Nền văn hóa cây họ đậu này đã cho phép các loại đậu phổ biến mà hầu hết mọi người ăn ngày nay, chẳng hạn như đậu adzuki và đậu chanh, tồn tại và tiếp tục cho đến ngày nay.
Đậu không chỉ là thực phẩm trong văn hóa Mỹ mà còn là nền tảng của công nghệ canh tác “Ba chị em” được hình thành từ ngô và bí ngô.
Sự đa dạng của cây họ đậu không chỉ giới hạn ở Châu Mỹ. Trong thế kỷ này, Kho hạt giống toàn cầu Svalbard ở Na Uy đã lưu trữ hơn 40.000 giống cây họ đậu, chứng tỏ tầm quan trọng của các giống cây họ đậu. Những nỗ lực này giúp bảo tồn các giống cây họ đậu truyền thống và chống lại các mối đe dọa do nhân giống cây trồng hiện đại gây ra.
Đậu là loại cây trồng mùa hè cần môi trường ấm áp để phát triển. So với các loại cây trồng khác, cây họ đậu có khả năng cố định đạm nên có lợi thế hơn trong khâu bón phân. Thời gian chín thường là 55 đến 60 ngày sau khi trồng. Sự tăng trưởng nhanh chóng này cho phép nông dân thu hoạch nhanh chóng trong môi trường không ổn định, cung cấp lượng protein cần thiết để tồn tại.
Theo dữ liệu của FAO, Ấn Độ là nước sản xuất đậu khô lớn nhất, tiếp theo là Myanmar và Brazil. Ở Châu Phi, Tanzania là quốc gia quan trọng trong sản xuất đậu. Sự tăng trưởng liên tục trong sản xuất cũng phản ánh tầm quan trọng của cây đậu trong an ninh lương thực.
Đậu có thể được sử dụng trong nhiều phương pháp nấu ăn khác nhau như súp, súp và salad. Cách sử dụng hầu như không giới hạn của chúng khiến chúng trở thành một thành phần không thể thiếu trong nhà bếp. Dù là đậu nướng ở phương Tây hay đậu phụ hấp ở phương Đông, sự đa dạng của các loại đậu đều khiến chúng trở nên hấp dẫn về mặt văn hóa.
Hàm lượng dinh dưỡng của đậu xanh bao gồm 90% nước và 7% carbohydrate, khiến chúng trở thành nguồn thực phẩm ít calo tốt.
Tuy nhiên, độ an toàn của đậu cũng là điều đáng lưu ý. Một số loại đậu sống có chứa chất độc có hại như chất xơ thảo quả và phải được đun sôi để loại bỏ tác dụng của những chất độc này. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng quá trình nấu đậu là không thể thiếu. Mùi đậu sống còn được át đi bởi nhiều loại gia vị, tạo nên hương vị độc đáo giữa các nền văn hóa khác nhau.
Trong nhiều xã hội, các loại đậu được coi là biểu tượng của sự nghèo đói, trong khi thịt lại được tầng lớp giàu có ưa chuộng. Điều này làm cho đậu trở thành một biểu tượng đẳng cấp của thực phẩm. Sự ác cảm với đậu truyền thống cũng được phản ánh trong phong tục của nhiều nền văn hóa khác nhau, chẳng hạn như vani Mexico, gia vị Ấn Độ và các phương pháp khác, nhằm giảm bớt cảm giác khó chịu nhẹ do đậu gây ra sau khi ăn.
Mặc dù vậy, các loại đậu vẫn đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống hiện đại, trở thành nguồn cung cấp protein chính cho nhiều người. Thông qua việc đổi mới các sản phẩm đậu nành và phương pháp chế biến, mọi người đang nhận ra lại kho tàng dinh dưỡng bị lãng quên này. Liệu họ có thể trở thành nhân vật chính trong bữa ăn hàng ngày của mọi người trong chế độ ăn kiêng trong tương lai?