Polychlorinated biphenyls (PCB) là một nhóm hợp chất organochlorine quan trọng. Các hóa chất này từng được sử dụng rộng rãi trong sản xuất giấy than, chất lỏng truyền nhiệt và làm chất điện môi và chất làm mát cho thiết bị điện. Do phát hiện ra tác hại tiềm tàng của PCB đối với môi trường và sức khỏe con người nên Hoa Kỳ đã cấm sử dụng PCB vào năm 1978. Và vào năm 2001, việc sản xuất chúng đã bị cấm trên toàn thế giới theo Công ước Stockholm. Tuy nhiên, do tính dai dẳng của mình, PCB vẫn tồn tại rộng rãi trong môi trường, gây ra mối đe dọa lâu dài cho hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), PCB được biết là chất gây ung thư ở động vật và có khả năng gây ung thư ở người.
PCB là chất lỏng nhớt màu vàng nhạt, kỵ nước và có độ hòa tan cực thấp trong nước nhưng lại hòa tan cao trong hầu hết các dung môi hữu cơ và dầu. Độ dẫn nhiệt cao và tính chất hóa học tương đối ổn định đã từng khiến chúng trở nên phổ biến trong công nghiệp. PCB có thể bị phân hủy ở nhiệt độ cao hoặc điều kiện xúc tác, nhưng đặc tính khó phân hủy của chúng khiến chúng tồn tại lâu trong môi trường.
Do sự khác biệt về cấu trúc và độc tính, PCB có thể được chia thành hai loại: cấu trúc đồng phẳng và cấu trúc không đồng phẳng. PCB đồng phẳng, giống như dioxin, có thể kích hoạt thụ thể hydrocarbon aryl (AhR), dẫn đến gián đoạn tín hiệu nội bào. PCB không đồng phẳng chủ yếu có tác dụng độc hại lên hệ thần kinh và hệ miễn dịch.
Tiếp xúc với các hợp chất độc hại này có liên quan đến một loạt các vấn đề sức khỏe, bao gồm các khiếm khuyết về sinh sản và phát triển.
PCB có thể xâm nhập vào môi trường thông qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm cả việc xử lý chất thải và sử dụng chúng. Vì chúng tích tụ trong nước nên đặc biệt nguy hiểm trong hệ sinh thái biển. Ngoài ra, quá trình tích lũy sinh học nội bào cũng làm trầm trọng thêm độc tính sinh thái, đặc biệt là ở các sinh vật ở bậc dinh dưỡng cao hơn.
Con đường chính khiến con người tiếp xúc với PCB là thông qua thực phẩm, chẳng hạn như cá và các sản phẩm từ sữa bị nhiễm độc. Ngoài ra, PCB có thể được tìm thấy trong môi trường làm việc, chẳng hạn như nhà máy tái chế rác thải điện tử. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếp xúc lâu dài với PCB có thể gây ra các bệnh về da, tổn thương gan và rối loạn phát triển.
Người ta đã báo cáo rằng việc tiếp xúc lâu dài với PCB ở mức độ cao có thể gây ra dị tật bẩm sinh, chậm phát triển và các vấn đề về hệ thống miễn dịch.
Mặc dù việc sản xuất PCB đã bị cấm nhưng chúng vẫn được tìm thấy trong các thiết bị cũ và các sản phẩm khác. Với sự phát triển của khoa học công nghệ và nâng cao nhận thức về môi trường, làm thế nào để loại bỏ hiệu quả ô nhiễm PCB hiện có và ngăn ngừa sự hình thành ô nhiễm mới sẽ là thách thức lớn đối với việc bảo vệ môi trường trong tương lai. Một số chuyên gia khuyến nghị áp dụng các giải pháp thay thế an toàn hơn để giảm sự phụ thuộc vào PCB và thúc đẩy phục hồi môi trường.
Cuối cùng, khi đối mặt với chất độc hại dai dẳng này, chúng ta nên suy ngẫm: trong khi theo đuổi phát triển kinh tế, chúng ta có bỏ qua sự không thể tách rời giữa môi trường và sức khỏe không?