Language
Country/Area
No result found
Sự thật về cái chết: Tại sao con người không thể thoát khỏi nỗi lo lắng về cái chết?
Cái chết luôn là một trong những nguồn lo lắng sâu sắc nhất của con người. Bất kể văn hóa hay bối cảnh xã hội nào, nỗi sợ chết là điều gần như không thể tránh khỏi. Lý thuyết quản lý khủng bố (TMT) trong tâm lý học cung cấp một khuôn khổ để hiểu hiện tượng này. Lý thuyết này, được các nhà tâm lý học Jeff Greenberg, Sheldon Solomon và Tom Pieszczynski đề xuất lần đầu tiên, tiết lộ sâu sắc cách nhận thức về cái chết ảnh hưởng đến hành vi và văn hóa của con người.
Thuyết quản lý khủng bố cho rằng nhận thức của một cá nhân về cái chết sẽ gây ra một xung đột tâm lý cơ bản, tức là xung đột giữa bản năng tự bảo vệ và cái chết không thể tránh khỏi.
Khi con người nhận ra cái chết là điều không thể tránh khỏi, họ sẽ nảy sinh cảm giác sợ hãi không thể kiểm soát. Nỗi sợ hãi này thúc đẩy con người tìm đến văn hóa và đức tin để chống lại cảm giác mong manh hiện sinh này. Cho dù đó là khái niệm về thế giới bên kia được cung cấp bởi các tín ngưỡng tôn giáo hay các giá trị được truyền tải thông qua bản sắc dân tộc và sự tiếp nối của con cháu, những điều này đã trở thành công cụ quan trọng để con người xoa dịu nỗi lo lắng về cái chết.
Lòng tự trọng là cốt lõi của việc kiểm soát nỗi sợ hãi và lòng tự trọng của một cá nhân có liên quan chặt chẽ đến bản sắc văn hóa.
Về mặt lòng tự trọng, nhiều người sử dụng văn hóa để xây dựng bản sắc và lòng tự trọng của mình, đây là một chiến lược để đối phó với nỗi lo lắng về cái chết. Thông qua việc tham gia vào các nghi lễ văn hóa cụ thể, theo đuổi sự công nhận của xã hội và thậm chí là chủ nghĩa anh hùng trong cuộc sống hàng ngày, ý thức về lòng tự trọng sẽ được củng cố, giúp làm giảm nỗi sợ cái chết.
Cuốn sách The Denial of Death của nhà nhân chủng học văn hóa Ernest Becker nhấn mạnh tầm quan trọng và giá trị của văn hóa ở thế giới bên kia. Beck tin rằng hầu hết hành vi của con người đều nhằm mục đích thoát khỏi thực tế cái chết, và sự thoát ly này bao gồm việc tạo ra các biểu tượng văn hóa, thiết lập hệ thống niềm tin và thiết lập các chuẩn mực đạo đức.
Con người đã cố gắng che giấu nỗi sợ chết của mình bằng cách tạo ra các quốc gia, tôn giáo và khuôn khổ văn hóa để dàn dựng ý nghĩa của cuộc sống.
Theo quan điểm tiến hóa, lý thuyết quản lý nỗi sợ hãi cho rằng nỗi sợ chết không phải là một đặc điểm thích nghi mà là sản phẩm phụ của trí thông minh con người. Cùng với xung đột của bản năng sinh tồn ngắn hạn, nhận thức về cái chết đã làm nảy sinh các tín ngưỡng văn hóa, không chỉ giúp ích cho sự sinh tồn của cá nhân mà còn củng cố luật chơi và các khái niệm đạo đức của toàn xã hội.
Giống như cách con người đi thẳng đứng có cả ưu điểm và nhược điểm, nỗi lo sợ về cái chết được coi là kết quả tất yếu của trí tuệ và ý thức. Khi nhận thức này xuất hiện, việc thiết lập văn hóa trở thành phản ứng tự nhiên trước sự lo lắng này.
Xã hội cho phép cá nhân tìm thấy ý nghĩa và giá trị thông qua các biểu tượng văn hóa, luật pháp và đạo đức.
Mối liên hệ giữa lòng tự trọng và cái chết là mức độ tự đánh giá sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến phản ứng của cá nhân đối với cái chết. Khi phải đối mặt với những lời nhắc nhở về cái chết, những người có lòng tự trọng cao hơn có xu hướng tích cực hơn về cuộc sống, trong khi những người có lòng tự trọng thấp hơn có thể trốn tránh thực tế vì hoảng sợ.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức độ tự trọng ảnh hưởng đến sự lựa chọn hành vi lành mạnh của một cá nhân. Những người quan tâm đến hình ảnh của mình và bỏ qua các vấn đề sức khỏe thường có những hành vi nguy hiểm về mặt thể chất. Ngoài ra, có sự ảnh hưởng hai chiều giữa lòng tự trọng và sức khỏe. Các hành vi như hút thuốc và tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời có thể trở nên trầm trọng hơn do lòng tự trọng cao.
Khi đối mặt với nỗi lo lắng về cái chết, lòng tự trọng tăng lên có thể đóng vai trò như một cơ chế phòng vệ tâm lý giúp mọi người đối phó với nỗi sợ hãi của mình.
Điều này có nghĩa là khi mọi người phải đối mặt với mối đe dọa tử vong, họ có xu hướng giảm bớt lo lắng bằng cách nâng cao khả năng tự đánh giá. Tuy nhiên, cơ chế phòng vệ này đôi khi có thể dẫn đến sự tự tin thái quá, khiến mọi người không nhận thấy được các nguy cơ về sức khỏe. Trên thực tế, các hành vi thúc đẩy sức khỏe và nhận thức về cái chết không chỉ cùng tồn tại mà còn ảnh hưởng lẫn nhau, làm phức tạp thêm các kiểu hành vi của con người.
Thông qua sự tương tác giữa lòng tự trọng và nền tảng văn hóa, chúng ta có thể hiểu rõ hơn lý do tại sao con người chọn cách trốn tránh hoặc trở nên tê liệt khi đối mặt với cái chết. Theo góc nhìn vĩ mô hơn, nỗi lo lắng này là một phần của sự tồn tại của con người. Nó thúc đẩy sự phát triển văn hóa và ở một mức độ nào đó, đảm bảo sự ổn định xã hội.
Trong bối cảnh như vậy, liệu cái chết không thể tránh khỏi có đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ lại về ý nghĩa và giá trị của cuộc sống không?
