Ngày 26/4/1986, thảm họa Chernobyl bắt đầu bằng vụ nổ lò phản ứng số 4 của nhà máy điện hạt nhân Chernobyl gần Pripyat, Ukraine. Vụ tai nạn được xếp vào loại cấp độ cao nhất trong thang đo sự cố hạt nhân quốc tế và là một trong hai vụ tai nạn năng lượng hạt nhân duy nhất. Vụ việc không chỉ thay đổi cuộc sống của người dân ở các quốc gia bị ảnh hưởng mà còn thay đổi các tiêu chuẩn và quan điểm về an toàn năng lượng hạt nhân toàn cầu về năng lượng hạt nhân với những tác động sâu rộng của nó.
Thảm họa Chernobyl là thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử loài người, gây thiệt hại ước tính khoảng 700 tỷ USD.
Vụ tai nạn bắt đầu do kết quả của một cuộc kiểm tra an toàn định kỳ, mục đích chính là mô phỏng việc làm mát lò phản ứng trong thời gian mất điện. Tuy nhiên, những người vận hành đã không tính đến sự gia tăng đáng kể về năng lượng của lò phản ứng và các sai sót trong thiết kế khi tiến hành thử nghiệm. Chỉ trong vòng vài phút, lò phản ứng trở nên cực kỳ mất ổn định và đã quá muộn để cứu nó. Một vụ nổ xảy ra sau đó, giải phóng một lượng chất phóng xạ cực lớn.
Sau vụ tai nạn, một khu vực cấm có đường kính 10 km đã được thiết lập trong vòng khoảng 36 giờ và ban đầu khoảng 49.000 cư dân đã được sơ tán. Khu vực này sau đó được mở rộng lên 30 km và khoảng 68.000 người phải sơ tán. Một hoạt động dọn dẹp và phục hồi kéo dài hơn mười năm và huy động hơn 500.000 người đã được triển khai và vẫn đang tiếp tục cho đến ngày nay.
"Ở Chernobyl, không chỉ người dân thiệt mạng mà còn mất niềm tin vào năng lượng hạt nhân."
Vụ nổ Chernobyl không chỉ tác động trực tiếp đến cộng đồng địa phương mà còn làm xói mòn nhận thức của thế giới về sự an toàn trong xây dựng và vận hành năng lượng hạt nhân. Trong những năm sau vụ tai nạn, vô số người mắc nhiều bệnh khác nhau do tiếp xúc với bức xạ, trong đó có khoảng 15 trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến giáp. Người ta ước tính rằng sự cố Chernobyl sẽ khiến hàng chục nghìn người chết vì ung thư trong tương lai.
Thảm họa này đã khiến tất cả các nơi trên thế giới phải xem xét lại các tiêu chuẩn và công nghệ an toàn năng lượng hạt nhân. Nhiều quốc gia đã ngừng phát triển năng lượng hạt nhân hoặc tiến hành kiểm tra và sửa đổi nghiêm ngặt. Sau vụ tai nạn Chernobyl, sự an toàn trong sử dụng năng lượng hạt nhân và sự hiểu biết về bức xạ nhanh chóng được cải thiện và các công nghệ năng lượng hạt nhân an toàn hơn đã được phát triển.
"Thảm họa này dạy chúng ta rằng không bao giờ được bỏ qua sự an toàn, nếu không hậu quả sẽ rất thảm khốc."
Khi câu chuyện Chernobyl được tiết lộ, nhiều quốc gia bắt đầu đánh giá lại tương lai của năng lượng hạt nhân. Những suy ngẫm về vụ tai nạn hạt nhân Chernobyl và Fukushima vẫn là chủ đề thảo luận sôi nổi ngày nay. Nhiều người đặt câu hỏi liệu có còn đáng tiếp tục sử dụng năng lượng hạt nhân trong môi trường công nghệ ngày nay hay không.
Thời gian trôi qua, ý nghĩa của Chernobyl càng trở nên sâu sắc hơn. Nó không còn chỉ là một thảm họa mà nó đã trở thành lời cảnh tỉnh cho nhân loại trước những thách thức của công nghệ và thiên nhiên. Các nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học và công chúng trên toàn thế giới đang suy nghĩ xem điện hạt nhân sẽ cân bằng như thế nào giữa an toàn và bảo vệ môi trường trong tương lai.
Sự thật của thảm họa này khiến chúng ta hiểu rằng con người không bao giờ có thể xem nhẹ khi đối mặt với công nghệ tự tạo ra. Liệu hôm nay chúng ta có thể hành động từ những bài học về Chernobyl để những sai lầm tương tự không lặp lại trong tương lai hay không?