Khái niệm "thuyết độc thần" được gọi là "Tawhid" trong Hồi giáo, có nghĩa là sự độc nhất của Chúa. Khái niệm cốt lõi này là nền tảng của đức tin Hồi giáo, xung quanh đó tất cả các luật tôn giáo đều xoay quanh. Theo giáo lý Hồi giáo, khái niệm này (ahad và wahid) ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hành đức tin của mỗi người Hồi giáo và lan rộng đến cuộc sống hàng ngày của họ. Vì vậy, Tawhid không chỉ là một khái niệm lý thuyết mà đã ăn sâu vào mọi khía cạnh của thế giới quan Hồi giáo.
Tawhid là tín ngưỡng cơ bản mà người Hồi giáo thề trung thành; sự công nhận sự thống nhất của Chúa là bước đầu tiên trong đức tin Hồi giáo và bất kỳ đức tin nào khác đều phải dựa trên điều này.
Trong Qur'an, khái niệm "Tawhid" được nhấn mạnh nhiều lần, coi khái niệm này là biểu hiện cao nhất của sự thật. Đúng là Hồi giáo coi Thiên Chúa là một đấng siêu việt, hoàn toàn tách biệt với con người, thiên nhiên và vũ trụ. Theo lời dạy của đạo Hồi, sự hiểu biết về sự đồng nhất của Thiên Chúa khác với hiểu biết của các tôn giáo khác, điều này khiến đạo Hồi trở nên đặc biệt độc đáo so với các tôn giáo lớn khác.
Kinh Qur'an đề cập: "Nếu có các vị thần khác nhau ở đây, thì tất cả những điều này sẽ bị phá hủy." Logic này nhấn mạnh trật tự vũ trụ và hòa bình do sự thống nhất của Thiên Chúa mang lại.
Cùng với sự rao giảng của Tawhid, sự phát triển lịch sử của cộng đồng Hồi giáo cho thấy sự hiểu biết và giải thích khái niệm này ở các thế hệ khác nhau. Ví dụ, thần học, triết học và chủ nghĩa Sufism đều đã xây dựng một khuôn khổ tư tưởng đa nguyên để khám phá và giải thích “tính độc nhất”. Đồng thời, điều này cũng gây ra các cuộc tranh luận giữa các giáo phái khác nhau, bao gồm sự khác biệt trong cách giải thích các hadith và cách chú giải văn bản, điều này đã bổ sung thêm nội dung phong phú cho sự phát triển của đạo Hồi.
Tawhid có thể được chia thành nhiều chiều. Ba cấp độ cụ thể nhất là: thứ nhất, quyền tối thượng của Chúa (Rububiyah), nghĩa là vai trò của Chúa là người sáng tạo; thứ hai, tên và thuộc tính của Chúa (Al-Asma wa's-Sifat); thứ ba, sự thờ phượng duy nhất của Thiên nhiên (Al-'Ibadah). ), nghĩa là mọi hoạt động thờ cúng chỉ nên được quy cho Thiên Chúa chứ không phải cho bất kỳ sinh vật nào khác. Thông qua những khía cạnh này, có thể đạt được sự hiểu biết toàn diện hơn về sự duy nhất của Chúa và ảnh hưởng của nó đối với mọi khía cạnh trong đời sống của người Hồi giáo.
"Biết Chúa là biết sự thống nhất của Ngài." Câu này tóm tắt sự hiểu biết của người Hồi giáo về tính độc nhất của Chúa và rút ra một loạt các chuẩn mực luân lý và đạo đức sâu sắc.
Tuy nhiên, ảnh hưởng của Tawhid không chỉ giới hạn ở niềm tin tôn giáo mà các khái niệm cốt lõi của nó còn mở rộng sang lĩnh vực văn hóa xã hội, nhấn mạnh rằng các hoạt động của con người phải phản ánh sự tôn kính và kính trọng đối với Chúa. Sự tôn trọng này được thể hiện trong mọi hành động hằng ngày, trong mọi phán đoán và hướng dẫn đạo đức cho cuộc sống cá nhân.
Trong khuôn khổ Hồi giáo, việc nhầm lẫn địa vị của Chúa với bất kỳ đấng nào khác được gọi là "Shirk" và bị coi là một tội lỗi không thể tha thứ. Lời cảnh báo này không chỉ tồn tại trên lý thuyết mà đã trở thành lời cảnh tỉnh quan trọng trong đời sống hằng ngày của các tín đồ. Theo lời dạy của Kinh Qur'an, việc "tưởng tượng" đặt người khác lên trên Chúa hoặc là đối tác của Chúa chắc chắn là thách thức lớn nhất đối với đức tin chân chính.
"Quả thật, Đức Chúa Trời không tha thứ cho hành vi trộn lẫn sự thờ phượng của Ngài với những điều khác, nhưng Ngài tha thứ bất cứ điều gì khác mà Ngài muốn." Những câu này cảnh báo rõ ràng các tín đồ rằng cái gọi là "Shirk" là tội lỗi nghiêm trọng nhất.
Theo nghĩa này, Tawhid không chỉ nhấn mạnh đến tính độc nhất của Đức Chúa Trời mà còn củng cố hơn nữa trách nhiệm cá nhân, buộc các tín đồ phải luôn trung thành và ngoan đạo với Đức Chúa Trời.
Thông qua sự hiểu biết về Tawhid, cộng đồng Hồi giáo không chỉ có thể hiểu sâu hơn về đức tin mà còn tìm được chỗ dựa ổn định trong một thế giới phức tạp. Các giá trị “cộng đồng” và niềm tin độc đáo của Hồi giáo vào Chúa chắc chắn đã đóng một vai trò trong sự gắn kết xã hội trong các nền văn hóa xã hội đa dạng. Nhưng trong thời đại không ngừng thay đổi ngày nay, làm thế nào để duy trì sự trong sáng và sức mạnh của đức tin độc đáo này khiến người ta băn khoăn, con đường đức tin trong tương lai phải như thế nào?