Ayşe Yüksel Ozan

Açık kanalda batmış bitkinin akıma etkisi

Son 30 yilda ekosistem ve dunya icin vazgecilmez bir rolu olan bitki tarlalarinin kiyi ve akarsu hidroligi uzerindeki etkilerini incelemek cok onem kazanmistir. Akim ve bitki ortusu arasindaki girisim, kati madde tasinimini, akarsu jeomorfolojisini ve akarsu bolgesindeki yasam alanini onemli derecede etkilemektedir. Dogal bitki tarlalarinin suphesiz en onemli ozelligi rastgele bir karaktere sahip olmalaridir. Dogal bir bitki alaninda, bitkinin yuksekligi, capi, sekli, bukulme sertligi ve mekânsal dagilim gibi bircok parametre rastgele olarak olaya etkili olmaktadir [2]. Bu nedenlerden dolayi, akim alani ve bitki ortusu arasinda meydana gelen etkilesimin anlasilmasi akarsu duzenlemeleri ve akim kontrol durumlari icin oldukca onemlidir. Bu calismada, kismi bitki ortusune sahip akarsularda bulunan batik bitki ortusu ve akim arasindaki etkilesim deneysel olarak incelenmistir. Deneylerde, dusuk ve yuksek yogunlukta (N1=172 IP/m 2 ve N2=1142 IP/m 2 ) olmak uzere iki farkli bitki yogunlugu kullanilmistir. Kanalda x ekseni yonunde (13 farkli noktada), yanal mesafelerde (11 farkli noktada) ADV (Acoustic Doppler Velocimeter) ile uc farkli derinlikte dusey hiz olcumleri yapilmistir. Bu calismada bitki tabakasinin varliginin, akimin hizinda bir azalmaya neden oldugu ve bitki yogunlugunun artisiyla beraber hizdaki azalmanin daha etkin bir hale geldigi gorulmustur. Bu calismanin, literaturde art-iz bolgesi ile ilgili sinirli sayida olan calismalara katki saglayacagi dusunulmektedir.