Bauke Koekkoek

Advanced Nursing Practice in de psychiatrie

In het vorige nummer van PsychoPraxis hielden Loes van Dusseldorp en Gerrit de Niet een pleidooi voor invoering van de Advanced Nursing Practice in de Nederlandse GGZ. Deze keer maken we ruimte voor een reactie van Bauke Koekkoek en geven we Loes van Dusseldorp en Gerrit de Niet het laatste woord.

VERS ter discussie: VERS(e) behandeling voor borderlinepatiënten: een spel van vraag en aanbod?

VERS staat voor Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis en is een vertaling van het acroniem STEPPS. Het is een training voor patienten met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS).

Nederland kampioen separeren: oud nieuws en wat nu?

Nederland is afgelopen zomer (weer) geen Europees kampioen voetbal geworden, maar vorig jaar riep Psy ons land uit tot ‘kampioen separeren’. In dit nummer van Psycho-Praxis doen we dat nog eens over. In hun boeiende bijdrage laten Aben, Gouw en De Kam zien dat er in Noorwegen anders wordt omgegaan met dwang en drang.

VERS ter discussie: Het laatste woord

De onderbouwde reactie van Van Wel laat zien dat er in Nederland goed nagedacht wordt over deze interventie – misschien zelfs beter dan in de Verenigde Staten. Grondlegger Blum claimt in haar artikel namelijk wel dat VERS nu dezelfde status heeft als gevestigde borderlinebehandelingen, hetgeen de belangrijkste aanleiding voor mijn Forumbijdrage was. De resultaten van de Nederlandse RCT verdienen daarentegen lof: een uitval van slechts 21% is bewonderenswaardig. Dat de gevonden verbeteringen ook stand houden na verloop van tijd is hoopgevend.

Zorgverslaving: over de interactie tussen dealers en gebruikers van de GGZ

Verslavingen zijn meestal buiten de gezondheidszorg ontstaan, maar worden er binnen behandeld. In deze casus gaat het echter over een verslaving die alleen in interactie met de gezondheidszorg kan ontstaan: afhankelijkheid van zorg. Iedere hulpverlener kent clienten met wie het contact niet af te sluiten lijkt of met wie het plotseling veel slechter gaat wanneer de contactfrequentie wordt verlaagd. Soms is dit het begrijpelijke gevolg van een intensief en diepgaand proces met de therapeut, soms is het echter te wijten aan afhankelijkheid van zorg van de client. Het maakt in dat laatste geval niet uit wie de zorg biedt, als er maar zorg is en het liefst zo omvattend mogelijk.

Conflict in de spreekkamer: oude patronen in de hulpverlening doorbreken

In de geestelijke gezondheidszorg werken we het liefst vraaggericht. Dat gaat doorgaans goed bij mensen met enkelvoudige hulpvragen. Kort gezegd komt het er op neer dat behandeling plaatsvindt volgens een bepaald model of protocol en met meer of minder succes wordt afgesloten. Er is echter ook een groep mensen die niet zo keurig om hulp vraagt en op meerdere levensgebieden problemen heeft. We verlengen dan de behandeling en vinden vaak hulp die past bij langdurende zorgvragen op meerdere levensgebieden. In onze praktijk ontmoeten we echter clienten bij wie ook dit type aanbod niet werkt.

Robert Meijburg over ACT als effectieve methode voor de meest kwetsbare cliënten

Robert Meijburg studeerde in april 2005 af als GGZ-verpleegkundig specialist. Twee jaar geleden werd hij nog tijdens zijn opleiding gevraagd ‘iets te doen met zorgmijdende clienten’ in Delft. Samen met enkele collega’s startte hij een ACT-team dat enkele maanden geleden op het nationale ACT-congres werd verkozen tot ‘Beste ACT-team van Nederland.’ Geen slechte prestatie voor een GGZ-organisatie die tot voor kort weinig aanbod had voor clienten die niet in zorg kwamen, maar wel verloederden of overlast veroorzaakten. Reden dus om met Meijburg in gesprek te gaan over het Delftse ACT-team, zeker omdat deze nuchtere, wetenschappelijk ingestelde professional zijn hart verpand lijkt te hebben aan ACT. Mijn gesprekspartner is overigens de eerste om zijn rol in de totstandkoming van het Delftse team te relativeren: hij had de tijd, een ander het concept en weer anderen waren ervaren en enthousiast. Ik moest dan ook enige moeite doen om hem alleen te spreken te krijgen, het liefst had hij het hele team meegenomen. Dat past bij de collegiale sfeer, die Meijburg beschrijft als ‘een warm bad.’

Wees mens met mensen met problemen

In 1978 verscheen ‘The House of God’: een (eufemistisch uitgedrukt) levendige roman van een jonge arts over een jaar co-assistentschap in een algemeen ziekenhuis in Noord-Amerika. Dat boek bracht nogal wat teweeg: er werden meer dan twee miljoen exemplaren van verkocht en de Lancet noemde het een van de twee meest invloedrijke boeken in de geneeskunde.

Psychiatrische behandeling van ‘multi-problem gezinnen’: klinisch of transmuraal?

Geestelijke gezondheidszorg is in het afgelopen decennium steeds minder strikt gebonden aan een behandelsetting. Clienten krijgen ambulante zorg, worden opgenomen wanneer nodig en volgen een deeltijdprogramma wanneer gewenst. Zo gaat dat althans veelal op de afdelingen voor generalistische psychiatrische zorg. Specialistische zorg, voor bijvoorbeeld gezinnen met ernstige opvoedingsproblemen, forensische clienten of vluchtelingen, speelt zich regelmatig nog alleen af in een speciaal daarvoor ingerichte kliniek. Deze kliniek heeft dan een bovenregionale functie en kan vaak gebruik maken van extra voorzieningen en hooggeschoold personeel. Regelmatig ontstaat er een breuk in de behandelcontinuiteit wanneer clienten deze specialistische afdeling verlaten en (weer) aangewezen zijn op de reguliere zorg. Verwijzingen komen niet altijd goed tot stand en het verschil tussen de intensiteit van de zorg tussen de twee afdelingen is groot. Dit probleem dwingt specialistische afdelingen hun behandelaanbod te heroverwegen en eventueel uit te breiden. Daartoe kan klinische gezinsbehandeling voor multi-problem gezinnen behoren. Dit type gezinnen betekent een uitdaging voor de hulpverlening. Een bijzonder aanbod voor deze groep is de klinische gezinsbehandeling. Op grond van een verkennend onderzoek beschrijft dit artikel het type clienten van een bovenregionale afdeling voor klinische gezinsbehandeling, hun wensen en die van verwijzers.

Verantwoordelijk en onmachtig, of geen van beide?Aandacht voor de emotionele reacties van hulpverleners op zelfverwondend gedrag

Er is de afgelopen jaren steeds meer aandacht voor zelfverwondend gedrag (ZVG) bij mensen met persoonlijkheidsproblematiek. Onder andere in dit tijdschrift werd geschreven over de aard en behandeling van ZVG Vandereycken W (2001) Aanpak van zelfverwondend gedrag bij psychiatrische patienten. PsychoPraxis 3: 94-98, over de wijze waarop verpleegkundigen er mee om kunnen gaan Koekkoek B (2004) Tussen afwijzing en houdgreep: over het verplegen van borderline-clienten op een gesloten opnameafdeling. PsychoPraxis 6: 130-136,De Niet G (2005) Bejegening bij zelfverwondend gedrag: de hulpvraag centraal. PsychoPraxis 7: 48-51 en wat clienten er zelf aan kunnen doen.Claeys H (2001) Zelfverwonding. PsychoPraxis 3: 118-124 Ook daarbuiten wordt de stem van clienten/ervaringsdeskundigen beter hoorbaar Boevink W & Escher S (red) (2001) Zelfverwonding begrijpelijk maken: ervaringsdeskundigen, onderzoekers en therapeuten aan het woord. Bemelen: Stichting positieve gezondheidzorg en zijn mogelijke interventies door verpleegkundigen in kaart gebracht.Broers E & de Lange J (1998) Hulpverlening bij zelfverwonding in de psychiatrie: achtergronden, verpleegproces en keuzen in de zorg. Utrecht: Trimbos-instituut Dit artikel gaat echter niet over de vraag hoe de hulpverlening vorm moet krijgen, althans niet primair. Uitgangspunt is hier de reactie op ZVG van hulpverleners en dan verpleegkundigen in het bijzonder. Van de diverse hulpverleners zijn verpleegkundigen en andere begeleiders in de psychiatrische 24-uurszorg degenen die het meest met ZVG in aanraking komen. Anderzijds vraagt het reageren op zelfverwonding vaak om multidisciplinair overleg en handelen. Daarom is in dit artikel soms sprake van ‘de verpleegkundige’ en soms van ‘de hulpverlener’.