Eefje Steenvoorden

The appeal of nostalgia: the influence of societal pessimism on support for populist radical right parties

Abstract In the literature, explanations of support for populist radical right (PRR) parties usually focus on voters’ socio-structural grievances, political discontent or policy positions. This article suggests an additional and possibly overarching explanation: societal pessimism. The central argument is that the nostalgic character of PRR ideology resonates with societal pessimism among its voters. Using European Social Survey data from 2012, the study compares levels of societal pessimism among PRR, radical left, mainstream left and mainstream right (MR) voters in eight European countries. The results show that societal pessimism is distributed in a tilted U-curve, with the highest levels indeed observed among PRR voters, followed by radical left voters. Societal pessimism increases the chance of a PRR vote (compared to a MR vote) controlling for a range of established factors. Further analyses show that societal pessimism is the only attitude on which MR and PRR voters take opposite, extreme positions. Finally, there is tentative evidence that societal pessimism is channelled through various more specific ideological positions taken by PRR voters, such as opposition to immigration.

Continent of pessimism or continent of realism? A multilevel study into the impact of macro-economic outcomes and political institutions on societal pessimism, European Union 2006–2012

The often-posed claim that Europe is a pessimistic continent is not unjustified. In 2012, 53 percent of European Union (EU) citizens were pessimistic about their country. Surprisingly, however, societal pessimism has received very little scientific attention. In this article, we examine to what extent political and economic factors drive societal pessimism. In terms of political factors, we expect that supranationalization, political instability, and corruption increase societal pessimism, as they diminish national political power and can inspire collective powerlessness. Economically, we expect that the retrenchment of welfare state provisions and economic decline drive societal pessimism, as these developments contribute to socioeconomic vulnerability. We assess the impact of these political and economic factors on the level of societal pessimism in the EU, both cross-nationally and over time, through multilevel analyses of Eurobarometer data (13 waves between 2006 and 2012 in 23 EU countries). Our findings show that the political factors (changes in government, corruption) primarily explain cross-national differences in societal pessimism, while the macro-economic context (economic growth, unemployment) primarily explains longitudinal trends within countries. These findings demonstrate that, to a large extent, societal pessimism cannot be viewed separately from its political and economic context.

Uitdagingen voor bestuur en politiek op gemeenteniveau: het burgerperspectief

textabstractVoor de legitimiteit en slagvaardigheid van overheden is het cruciaal om zicht te hebben op de zorgen van burgers omtrent de maatschappij en politiek. Op nationaal niveau worden deze zorgen al bijna tien jaar door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) systematisch in kaart gebracht via het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). Op het lokale niveau ontbreekt het aan informatie over wat burgers zorgen baart. Inzicht in lokaal ervaren problemen zal in de komende jaren waarschijnlijk aan belang winnen door de recentelijke decentralisatie van nationale overheidstaken naar de gemeenten. Dit artikel gaat na welke problemen de burgers zien in hun gemeente, op basis van een analyse van gegevens uit het Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). De auteurs vinden een aantal opvallende verschillen met de op nationaal niveau ervaren problemen in dezelfde periode. De gemeentelijke problematiek die burgers aankaarten, biedt kansen, maar toont ook de beperkte slagkracht van de gemeentelijke bestuurslaag. De bevindingen van het onderzoek wijzen al met al op de substantiele meerwaarde van het LKO ten opzichte van het reeds langer lopende COB.

Lokale verkiezingen: een lokaal of nationaal feest der democratie?

textabstractDe term ‘tweedeordeverkiezing’ geeft aan dat sommige verkiezingen van minder groot belang zijn voor burgers dan nationale verkiezingen. Dit artikel gaat na in hoeverre dat geldt voor de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen. Het bouwt voort op de literatuur over het tweedeordekarakter van lokale verkiezingen in Nederland. De auteurs richten zich op de vraag in hoeverre Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen tweedeordeverkiezingen zijn door het stemmen bij de lokale en nationale verkiezingen op verschillende manieren met elkaar te vergelijken. Ze vergelijken vier aspecten van lokaal en nationaal stemmen: de opkomst, de achterliggende factoren die opkomst verklaren, de factoren die een stem voor lokale partijen verklaren, en het nationale of lokale karakter van stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. De resultaten geven geen eenduidig antwoord op de vraag in hoeverre gemeenteraadsverkiezingen lokaal georienteerd zijn. De vier verschillende invalshoeken leveren allemaal dubbelzinnige patronen op. Gemeenteraadsverkiezingen hebben dus inderdaad deels een tweedeordekarakter, zoals eerder betoogd en getoond. Toch mogen we de lokale affiniteit en politieke betrokkenheid ook niet onderschatten. Dat een deel van de burgers zich wel interesseert in de lokale politiek, in lokale partijen en in verkiezingsprogramma’s van lokale afdelingen wijst wel degelijk op een lokale politieke dynamiek.