Kasım Yenigün

Yapay Sinir Ağları ile Şanlıurfa İstasyonunun Kuraklığının Tahmini

Kurakligin erken tahmin edilmesi, kurakligin olasi olumsuz etkilerinin azaltilabilmesini saglayabilir. Bu amacla gelistirilen indisler ise gecmise donuk kurakligin belirlenmesini saglamaktadir. Gecmis donemlere ait indis ve yagis verileri kullanilarak olusmasi muhtemel kurakligin tahmin edilmesi, erken uyari sistemlerinin kurulabilmesine imkân taniyabilecektir. Bu calismada, Şanliurfa istasyonuna ait 1938-2014 yillari arasindaki yagis verileri ile hesaplanan Standartlastirilmis Yagis Indeksi (SYI) degerleri, gecmis yagis ve kuraklik indisi degerleri kullanilarak tahmin edilmistir. Kurakligin tahmin edilmesinde Ileri Beslemeli Geri Yayinimli Sinir Agir (IBGYSA) yontemi kullanilmistir. 1937-1990 yillari arasindaki degerler egitim, 1991-2014 yillari arasindaki degerler ise test verisi olarak kullanilmistir. 1, 3, 6 ve 12 aylik kuraklik indis degerlerinin tahmini icin, her bir zaman olceginde 16 model kullanilmistir. Şanliurfa istasyonu icin 6 ve 12 aylik kuraklik indislerinin tahmininde yapay sinir aglari yonteminin uygulanabilir oldugu belirlenmistir.

Su Damlasında Bilim ve Din

Cenabi Hak, Kitabini ve Peygamberleri, insanlara manevi yonden gelismeleri ve ilerlemeleri icin birer imam olarak gonderdigi gibi, yine insanlarin maddi gelismeleri icin de, o peygamberlerin her birinin eline mucize suretinde bazi harikalar verip yine o insanlara birer ustabasi ve ustat etmistir. Hz. Âdem’den itibaren bircok peygamberin mucizeleri bu manada degerlendirilebilir. Peygamberlerin varisleri olmalari hasebiyle, âlimlerin de, hak ve hakikatin nesri hususunda, ayni yolu takip etmesi lâzimdir. Bu cercevede incelenen Bediuzzaman, peygamber varisi bir âlim olarak insanligin manevi ilerlemesi icin irsat gorevini yaparken, Cenabi Hakkin isimlerinin tecelligâhi olarak kâinati okumanin, insani imanin ileri mertebelerine tasidigini ifade etmektedir. Bilim ile din arasinda catisma oldugunu ifade eden kaynaklarin temel dayanagi, kutsal kitaplarda gecen metinlerle bilimsel bulgularin uyusmamasidir. Tahrif edilen dini kitaplari bir kenara birakarak, orijinalligi tartismasiz olan Kur’an ve O’nun cagdas tefsiri Risale-i Nur cercevesinde yapilan bu calismanin hedefi; Risale-i Nurun onemli bir parcasi olarak kabul edilen Ayet-ul Kubra Risalesindeki «su» ile ilgili ifadelerin, modern «su bilimi» ile degerlendirilerek «Risale-i Nur isiginda Din ve Bilim» uyumunu irdelemektir. Bu eksende yapilan bir incelemede, sadece ‘SU’ unsurunda bile, bilimsel gerceklerin (ayet, hadis, tefsir gibi) dini kaynaklarda verilen ifadelerle son derece uyustugu ve birbirlerini destekledikleri gozlenmistir. Su; bir yandan gozlem ve analize dayali bilimsel yaklasimla incelenirken, ote yandan kâinattaki olaylari Yaradan’i tanima ve Esmayi ogrenme manasinda degerlendiren Risale-i Nur bakisiyla, insanin hizmetine verilen bir damla suda Rahmet, Şefkat, Rizik gibi fiiller gorulebilmekte, boylelikle fail de Rahim, Rab, Rezzak gibi isimlerle taninmaktadir. Bu iki bakis birlikte gerceklestiginde, insan ilerlemesiyle Bediuzzaman’in “Vicdanin ziyasi, ulum-u diniyedir. Aklin nuru, funun-u medeniyedir. Ikisinin imtizaciyla hakikat tecelli eder” ifadesini ispatlamaktadir.