Laura van Bergen

Omgaan met rijangst

Rijangst bestaat in veel soorten en maten. Het kan varieren van een wat onprettige spanning bij het invoegen op de snelweg, tot heftige paniekaanvallen bij het naderen van een onschuldig bochtje. Naar schatting vermijden zo’n half miljoen Nederlanders het autorijden helemaal. Een even groot aantal rijdt nog wel, maar doet dat met angst en beven. Deze bijdrage is bedoeld voor mensen die heel angstig worden of in paniek raken tijdens het autorijden.

Angst om te verdwalen

Zelfs in het dichtstbevolkte land ter wereld is de angst om te verdwalen aan de orde van de dag. Je ziet deze angst vaak opduiken bij mensen die al aan andere angstklachten lijden. Zeker wanneer je een paniekstoornis met de daarbij behorende paniekaanvallen hebt, is de vrees om te verdwalen door de bank genomen erg groot. Maar ook als je verlegen bent, is het een nachtmerrie om de weg kwijt te raken. Je zult dan toch aan wildvreemden hulp moeten gaan vragen. Eigenlijk rijd je nog liever twintig kilometer om. Je bent bang dat je op een afgelegen, onbewoonde plek door al die verkeerd gereden kilometers zonder benzine komt te staan. Je kunt ook bang zijn om te verdwalen omdat je voor geen goud te laat wilt arriveren. Stel je toch eens voor dat je een bepaalde deadline mist, omdat je een cruciale afslag finaal over het hoofd gezien hebt.

Rijangst als gevolg van andere klachten

Stel, je bent bang voor spinnen. Het kan natuurlijk gebeuren dat er eens een spinnetje langs de achteruitkijkspiegel naar beneden slingert. Dit kan er dan voor zorgen dat je een heftige paniekaanval krijgt. Zo’n reactie kan leiden tot gevaarlijke situaties. Desondanks gaan mensen met spinnenvrees de volgende keer weer gewoon rustig achter het stuur zitten. Ben je bang voor spinnen — of wespen, bijen of vlinders — dan staat je carriere als chauffeur dus nog niet meteen op de helling. Je zult er tijdens het autorijden slechts sporadisch last van hebben.

Terechte angsten en lichamelijke beperkingen

Om je veilig in het verkeer te kunnen begeven, moet je beschikken over een goed stel ogen. Iemand met zeer slechte ogen kan een gevaar op de weg zijn. Ongeveer een op de drie mensen heeft een verminderd gezichtsvermogen. Velen hiervan zullen dit slechts in beperkte mate hebben en zij kunnen en mogen dan ook gewoon achter het stuur plaatsnemen. Volgens de Federatie Slechtzienden- en Blindenbelang zijn er in Nederland 625.000 mensen blind of slechtziend. Zij zullen het autorijden wel laten.

Waarom nu juist angst tijdens het autorijden

Je durft de auto niet in, bang dat je in het verkeer panne of een ongeval zal krijgen. Hoe komt het toch dat je je zenuwen niet kunt onder-drukken? En waarom is de kans op negatieve emoties tijdens autorijden groter dan in vrijwel iedere andere situatie? Om dit te verduidelijken, lichten we enkele aspecten toe die bij het proces van bang worden in de auto een rol spelen.

Angst voor lichaamssignalen: hartklachten en flauwvallen

Hart-en vaatziekten veroorzaken 36% van het totale aantal sterfgevallen in Nederland. In 2000 stierven er in totaal 49.952 mensen aan hart- en vaatziekten. Dat betekent gemiddeld zo’n 137 personen per dag! Harten vaatziekten vormen hiermee doodsoorzaak nummer een. Er leven in Nederland zo’n 200.000 mensen die problemen met hun hart hebben.

Rijangst met en zonder paniekaanvallen

Eigenlijk kan iedereen wel eens paniekerig worden in de auto. Dit gebeurt bijvoorbeeld als een kind pardoes oversteekt of bij een plotseling opkomende dichte mist. Een zo’n aanval, die vaak alweer snel vergeten is, wijst niet direct op een paniekstoornis. Bij een paniekstoornis ben je te vatbaar voor angstaanvallen. Je raakt in paniek terwijl de situatie niet uitzonderlijk gevaarlijk is. Wanneer je een keer een aanval hebt gehad, ben je constant alert op een volgende paniekbui. Zo’n 3% van de vrouwen en zo’n 1,5% van de mannen krijgt ooit in zijn leven met een paniekstoornis te maken.

Faalangst en perfectionisme

Een perfectionist zal er alles aan doen om de beste chauffeur ter wereld te zijn. Aan de auto kun je het al zien: glimmend, zonder deuk-jes, het interieur gestofzuigd. Zelfs de bandenspanning voldoet precies aan de normen.

Angst na ongeval

Een ongeluk met de auto is op zijn minst vervelend te noemen. Angst voor verkeersongevallen komt ontzettend vaak voor. In de eerste plaats is er de angst om een ongeluk mee te maken. Vaak ontstaan er angsten en onzekerheden na een ongeval, omdat je niet weet hoe je op zo’n moment moet handelen. Daarnaast heeft bijna iedereen het moeilijk met het verwerken van een ongeluk. Sommige mensen kunnen er zelfs een trauma door oplopen.

Rijangst, verschillende types

De term ‘rijangst’ doet vermoeden dat de angst voor iedere chauffeur praktisch hetzelfde is. Rijangst is echter niet meer dan een overkoepe-lend begrip. Het kent veel verschillende uitingsvormen. Je rijdt misschien niet meer prettig door een tunnel heen, omdat je bij voorbaat al voelt aankomen dat je gaat verstrammen. Of je voelt je juist onrustig worden wanneer je lang in een file staat.