M. van der Burgt

7 Een project ontwerpen en uitvoeren

Voordat je een preventie- of gezondheidsbevorderingsproject gaat opzetten beschik je over een probleembeschrijving (6.2.1), de beschrijving van gedrag dat een rol speelt in het probleem (6.2.2) en een overzicht van gedragsdeterminanten (6.2.3). Er is vastgesteld dat voorlichting of andere gezondheidsbevorderende activiteiten een geschikte strategie zijn om het probleem aan te pakken. En er is groen licht om deze te gaan opzetten vanuit de eigen organisatie, al dan niet in samenwerking met andere organisaties. Verder zijn de randvoorwaarden duidelijk: uren en budget. Ten slotte is duidelijk wanneer het plan klaar moet zijn. Je kunt van start gaan.

De huisarts als poortwachter

Meneer Van de Berg, 73 jaar, heeft het allemaal meegemaakt. Zijn huisarts in zijn eenmanshuisartspraktijk, een duopraktijk en nu een groepspraktijk met een praktijkondersteuner. Tot zijn tevredenheid, overigens. Als migrainepatient heeft hij de medische ontwikkelingen in de behandeling meegemaakt. De laatste jaren is zijn migraine sterk verminderd en is hij opvallend fit, op lichte chronische bronchitisklachten na. Als die klachten opspelen, merkwaardig genoeg meestal in de zomer, bezoekt hij de huisarts. Meestal heeft hij dan een luchtweginfectie, die goed reageert op antibiotica.

17 Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Rineke en Jeroen hebben vanaf de geboorte van Marrit, hun tweede kind, het gevoel dat er iets niet goed met haar is. Zij is anders dan de oudste. Het is moeilijk om aan te geven wat er precies anders is. Het voornaamste is hun gevoel dat ze geen echt contact met haar hebben. Ze doet lang over de fles, verslikt zich vaak en spuugt veel, elke dag, bij elke voeding. Na drie maanden is er nog steeds geen lachen of gericht aankijken. De consultatiebureau-arts erkent hun zorgen en adviseert om naar de huisarts te gaan. De huisarts verwijst Marrit naar de kinderarts. En dan begint een lange tijd van onderzoek door de kinderarts, de neuroloog, de fysiotherapeut, de oogarts, de kno-arts en gehoortesten bij het audiologisch centrum. Marrit is inderdaad vertraagd in haar ontwikkeling, maar de oorzaak wordt niet gauw gevonden. En dan is het des te moeilijker om in te schatten hoe het verder met Marrit zal gaan.

8 Informele zorg

Mevrouw Van Genderen zorgt al ruim vijf jaar voor haar dementerende man. In het begin in haar eentje, maar dat lukt al lang niet meer. Ze is zelf ook niet meer piep en een versleten heup maakt het er voor haar niet gemakkelijker op. Een vrijwilliger komt een ochtend per week, zodat ze even eruit kan. Boodschappen doen, koffie drinken bij een vriendin of bij haar dochter. Dat scheelt, dat geeft even lucht. Maar meneer Van Genderen is vaak ’s nachts aan het rondspoken, dat breekt haar op, zo moe is ze. De huisarts heeft wat medicatie voor de nacht gegeven, dat helpt wel wat. Maar wat haar ook steeds zwaarder valt, is dat haar man steeds achterdochtiger wordt. Telkens als hij iets kwijt is, geeft hij haar de schuld. Soms is hij agressief, bijvoorbeeld als ze hem wil helpen met wassen en aankleden. ‘Dat kan ik zelf wel’, zegt hij, maar er komt dan niet veel van terecht. Als ze hem helpt, wordt hij boos. Daar heeft ze veel verdriet van. Zo kan ze het niet lang meer volhouden, terwijl ze haar man wel graag zo lang mogelijk thuis wil houden.

16 Zorg voor mensen met dementie

Mevrouw Van Genderen kan de zorg voor haar dementerende man niet meer in haar eentje opbrengen. Een vrijwilliger komt een ochtend per week, zodat ze er even uit kan. Boodschappen doen, even koffiedrinken bij een vriendin of bij haar dochter. Dat geeft even lucht. Meneer Van Genderen is vaak ’s nachts aan het rondspoken. Door de verstoorde nachtrust raakt zijn vrouw steeds vermoeider.

23 Verzekerd voor zorg

Mevrouw Niessen, 73 jaar, krijgt zorg van de huisarts en fysiotherapeut voor haar gewrichtsklachten, soms ook van de reumatoloog in het ziekenhuis. De thuiszorg komt haar helpen met douchen. Sinds ze aan staar is geopereerd, zorgt de thuiszorg er ook voor dat haar oog wordt gedruppeld. Nu ze niet meer zelf in de buurt boodschappen kan doen met haar rollator en het autorijden een te zware belasting voor haar polsen wordt, vraagt ze of er andere hulpmiddelen en vervoermiddelen zijn. Anders kan ze niet meer buiten komen en dan wordt het wel erg stil… De kinderen helpen wel, maar die wonen niet allemaal in de buurt en hebben ook werk en een gezin. Ze belt ze vaak. Te vaak, zei haar zoon laatst boos.

12 Revalidatie-instellingen

Mevrouw Mirhan werkt als programmamaakster bij de radio. Ze is 48 jaar. Tijdens een bezoek aan de bibliotheek werd ze onwel, kon haar rechterbeen slecht gebruiken en sprak onduidelijk. In het ziekenhuis werd een hersenbloeding vastgesteld. Na twee weken ziekenhuisopname volgde revalidatie in een revalidatie-instelling.

19 Zorg in de grote steden

Hans is 42 jaar, schizofreen, verslaafd en dakloos. Hij heeft een vaste slaapplek in de stad. Hij heeft weinig contact met anderen. Pas sinds kort heeft Gonnie van de bemoeizorg van de GGD contact met hem. Vele keren probeerde Gonnie een gesprekje met Hans aan te knopen. Het leek steeds vergeefse moeite: hij liep gewoon weg. Pas na een tijd liet hij Gonnie in zijn buurt toe en ontstond er een contact. Bij nachtvorst probeert Gonnie Hans over te halen om naar de extra nachtopvang te gaan. Uiteindelijk wil ze hem in een gewone opvang zien te krijgen en hem medicatie aanbieden.

25 Gezondheidszorg als markt

Een markt is een plaats waar je dingen kunt verkopen en kunt kopen. Je kunt er onderhandelen over het product, de prijs en de dienstverlening. Op een markt spelen gewoonlijk twee partijen: de verkopers (aanbieders) en de kopers (klanten). Een markt kan werken als beide partijen iets hebben te kiezen en ze allebei belang hebben bij een redelijke prijs voor een redelijke kwaliteit. Een marktmeester ziet toe op een ordelijk verloop (Figuur 25.1).

26 Ontwikkelingen en lijnen naar de toekomst

De huidige organisatiestructuur en financiering van de gezondheidszorg kraakt in zijn voegen. Demografische ontwikkelingen (meer ouderen, meer chronisch zieken, meer multimorbiditeit), sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen (hogere verwachtingen, grotere mondigheid, eisen aan transparantie) en technologische ontwikkelingen zijn daar debet aan.