Robert J. Meyers

CRAFT-procedure 5: Het geven en inhouden (time-out) van positieve bekrachtiging (IP)

Veel families raken verstrikt in het middelengebruik van de IP en de negatieve gevolgen ervan. Doordat in veel gevallen verantwoordelijkheden worden overgenomen, ontstaat er een situatie die wordt gekenmerkt door een negatieve, neerwaartse spiraal. Zo kan het effect hebben op tal van leefgebieden. Deze CRAFT-interventie beoogt om de eigen verantwoordelijkheid van de IP weer te vergroten, maar wel onder de conditie dat dat niet gepaard gaat met middelengebruik. Deze procedure gaat in op een aantal strategieen om het prosociale gedrag van de CSO te laten toenemen, evenals het prosociale gedrag van de IP, aan de hand van plezierige activiteiten.

CRAFT-procedure 7: In behandeling gaan

Uit onderzoek blijkt dat vaak pas vele jaren na de eerste tekenen van problematisch alcohol- en druggebruik er een formele behandeling wordt gezocht.20, 21 Dit is zorgelijk, want gebruikers die in een vroeg stadium van een verslaving in behandeling gaan, hebben doorgaans meer kans op goede resultaten. Gelukkig groeit het bewustzijn dat familieleden een belangrijke rol kunnen spelen in het aanmoedigen van patienten om professionele hulp te zoeken voor hun drugsproblemen en om in behandeling te blijven.

CRAFT-procedure 6: Veiligheid in huis

Uit de literatuur blijkt dat er een sterke relatie is tussen de verschillende verslavende middelen (zoals alcohol) en agressie.15 Het blijkt dat individuen onder invloed van alcohol en/of drugs gemakkelijker impulsieve beslissingen nemen en sneller ongewenst gedrag laten zien dat normaal gesproken niet voorkomt. Alcohol speelt in veel gevallen een belangrijke rol bij verkeersagressie, caferuzies, en ook bij huiselijk geweld. Huiselijk geweld wordt door de overheid omschreven als: ‘geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer gepleegd is’. Geweld hoeft niet alleen een fysieke betekenis te hebben, maar kan ook betrekking hebben op het psychische en seksuele domein.16

CRAFT-procedure 2: Aandacht voor jezelf (kwaliteit van leven)

Een verslaving kan negatieve gevolgen hebben voor CSOs omdat zij zich vaak schamen voor het alcohol- en/of druggebruik van de IP, zich schuldig voelen, of kampen met angst- en depressie klachten. Ook kunnen CSOs zich afgewezen voelen of op onbegrip stuiten vanuit hun omgeving. Voorts kunnen CSOs – omdat zij bezorgd zijn – de noodzaak voelen om thuis te blijven om toezicht te houden zodat er pogingen kunnen worden ondernomen om eventuele ongelukken en/of escalaties te voorkomen. Dit kan ertoe leiden dat CSOs in toenemende mate geisoleerd raken van hun familie, vrienden en kennissenkring.

CRAFT-procedure 4: (Natuurlijke) consequenties en onbedoeld belonen (enabling) van middelengebruik (IP)

Diagnostiek door middel van een functieanalyse van het alcohol- en/of druggebruik van de IP is een belangrijk onderdeel van CRAFT. Dit omdat CSO’s vaak veel informatie hebben over het gebruik en de bijbehorende gedragspatronen van de IP. De CSO kan daarnaast informatie geven over emotionele en fysieke aspecten van het gebruiksgedrag, zoals hoe het gedrag wordt voorafgegaan door triggers (antecedenten) en wordt gevolgd door gedrag en bijbehorende positieve en negatieve consequenties (consequenten).

CRAFT-procedure 8: Terugvalmanagement (optioneel)

Deze optionele CRAFT-procedure Terugvalmanagement is tweeledig. Enerzijds richt deze procedure zich op de CSO om gedurende het proces te leren van de vergissingen en fouten, en ingezette veranderingen te verduurzamen. Anderzijds gaat deze procedure er vanuit dat de CSO op een constructieve en actieve manier de IP kan bijstaan om in behandeling te blijven en/of niet terug te vallen in middelengebruik. Bijvoorbeeld: de IP gaat kort nadat hij/zij in behandeling is gegaan niet meer naar de therapeut toe. Het is belangrijk voor de CSO om tegen dergelijke teleurstellingen opgewassen te zijn. Het CRAFT-protocol biedt aanknopingspunten om de CSO bij te staan en te helpen om het proces te herstarten of zelfs uitval te voorkomen.

CRAFT-procedure 1: Kennismaken, overzicht en doel(en)

Deze CRAFT-sessie begint met een kennismaking en introductie. Vervolgens wordt er een overzicht gegeven van de training qua inhoud en doelstellingen. Naast de bespreking van de theorie en de uitgangspunten van CRAFT is het inventariseren van de prioriteiten van de Concerned Significant Other (CSO) een belangrijk onderdeel. Dit om het CRAFT-programma zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de doelstelling van de CSO. Belangrijke punten om te bespreken zijn voorts de mogelijke praktische obstakels voor de CSO’s om deel te nemen aan de sessies en het uitvoeren van opdrachten, zoals tijdstip van de training, reisafstanden, oppas voor kinderen en dergelijke. Bespreek tevens de mogelijkheid om naast de CRAFT-training in specifieke gevallen (individueel) extra gesprekken te kunnen voeren met de CSO.

CRAFT-procedure 3: Communicatie en probleemoplossen

CSO’s kunnen aan de hand van deze procedure worden uitgenodigd om te werken aan vaardigheden waarmee ze hun communicatie met de IP kunnen verbeteren. Een belangrijke rationale is dat positieve en constructieve communicatie de kans vergroot om persoonlijke doelen te bereiken. Goed communiceren zorgt ervoor dat de boodschap, zoals de spreker die bedoelt, ook daadwerkelijk in die betekenis wordt ontvangen en aantrekkelijk wordt gemaakt om in te willigen. Goede communicatievaardigheden vergroten tevens de mogelijkheid om problemen en conflicten op te lossen en leiden tot meer begrip voor elkaar.