Sezgi Çınar

Stress Level and Stress Management in Patients with Arteriovenous Fistula

Amac: Arastirma; arteriyovenoz fistul acilan hastalarda stres duzeyi ve stres yonetim duzeyini belirlemek amaciyla gerceklestirilmistir. Yontem: Arastirma, prospektif ve tanimlayici niteliktedir. Arastirmaya alinma kriterlerini karsilayan 103 HD hastasi orneklemi olusturdu. Arastirmada veriler; Hasta tanitim formu, Algilanan Stres Olcegi, Saglikli Yasam Bicimi Davranislari Olcegi (Stres Yonetimi Alt Olcegi) ile toplandi. Analiz yontemi olarak; yuzdelik, ortalama, One Way Anova, regresyon analizi yontemleri kullanildi. Bulgular: Hastalarin, %47.6’sina bir defa arteriyovenoz fistul acilmis, %45.6’sinda arteriyovenoz fistul acilmasina bagli en az bir komplikasyon gelismisti, en sik gorulen komplikasyonlar sirasiyla tromboz, kanama ve stenozdu. Arteriyovenoz fistul komplikasyonu gelisen hastalarda, algilanan stres duzeyi daha yuksek bulundu ancak stres yonetim duzeyleri daha dusuktu. Bir defa arteriyovenoz fistul acilanlarda, stres yonetim duzeyi daha yuksek, 2 defa arteriyovenoz fistul acilanlarda algilanan stres duzeyi daha yuksekti. Sonuc: Arteriyovenoz fistule bagli komplikasyon gelisiminin hastalarin stres duzeyi ve stres yonetimi uzerinde etkili oldugu, arteriyovenoz fistul acilma sayisinin ise istatistiksel olarak anlamli olmasa da stres duzeyi ve stres yonetimi uzerinde kismen etkili oldugu saptandi. Amac: Arastirma; arteriyovenoz fistul acilan hastalarda stres duzeyi ve stres yonetim duzeyini belirlemek amaciyla gerceklestirilmistir. Yontem: Arastirma, prospektif ve tanimlayici niteliktedir. Arastirmaya alinma kriterlerini karsilayan 103 HD hastasi orneklemi olusturdu. Arastirmada veriler; Hasta tanitim formu, Algilanan Stres Olcegi, Saglikli Yasam Bicimi Davranislari Olcegi (Stres Yonetimi Alt Olcegi) ile toplandi. Analiz yontemi olarak; yuzdelik, ortalama, One Way Anova, regresyon analizi yontemleri kullanildi. Bulgular: Hastalarin, %47.6’sina bir defa arteriyovenoz fistul acilmis, %45.6’sinda arteriyovenoz fistul acilmasina bagli en az bir komplikasyon gelismisti, en sik gorulen komplikasyonlar sirasiyla tromboz, kanama ve stenozdu. Arteriyovenoz fistul komplikasyonu gelisen hastalarda, algilanan stres duzeyi daha yuksek bulundu ancak stres yonetim duzeyleri daha dusuktu. Bir defa arteriyovenoz fistul acilanlarda, stres yonetim duzeyi daha yuksek, 2 defa arteriyovenoz fistul acilanlarda algilanan stres duzeyi daha yuksekti. Sonuc: Arteriyovenoz fistule bagli komplikasyon gelisiminin hastalarin stres duzeyi ve stres yonetimi uzerinde etkili oldugu, arteriyovenoz fistul acilma sayisinin ise istatistiksel olarak anlamli olmasa da stres duzeyi ve stres yonetimi uzerinde kismen etkili oldugu saptandi.

The perspective from the patients: The effects of peritoneal dialysis on life and mental symptoms

Amaç: Bu çalışmanın amacı; sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) uygulayan hastaların kendi ifadeleri ile hastalığı nasıl tanımladıkları ve periton diyalizinin iş, aile, sosyal ve özel yaşamlarına etkisi ile ruhsal belirti sıklığı arasındaki ilişkileri incelemektir. Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı olarak yapılan bu çalışma özel bir diyaliz merkezinde takip edilen 153 periton diyalizi hastasıyla yürütülmüştür. Çalışma verileri hasta tanıtım formu ve Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 49.51±15.44 yıl olup, %53.6’sı erkektir. Hastaların %81.7’si evli ve %51.6’sı ilkokul mezunudur. Hastaların %18.3’ü “hastalığın doğal bir durum” olduğunu ve %46.6’sı “özel yaşamında hiçbir şeyin eskisi gibi olmadığını, daha karmaşık ve zor olduğunu” belirtmiştir. KSE puan ortalaması 49.01±13.21 olarak bulunmuştur. Periton diyalizinin iş yaşamlarını nasıl etkilediğine ilişkin ifadeleri açısından, KSE’nin somatik belirtiler, hostilite ve paranoid düşünceler alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<.01, p<.01 ve p<.05). Sonuç: Periton diyalizi hastaları yaş, cinsiyet, hastalıklarını algılayış biçimleri ve hastalığın yaşamlarını etkileme biçimlerine göre değişik sıklıkta ruhsal belirtiler yaşayabilmektedir. Anahtar sözcükler: Periton diyalizi, iş-sosyal-özel yaşam, ruhsal belirti ABS TRACT The perspective from the patients: The effects of peritoneal dialysis on life and mental symptoms