Steven C. Hayes

De opstelling van de ACT-therapeut: ACT geven met ACT

Tientallen jaren van onderzoek naar praktisch alle vormen van psychotherapie hebben tot de conclusie geleid dat de therapeutische relatie consistent samenhangt met het klinische resultaat (Martin, Garske & Davis, 2000). Het is echter niet duidelijk of dit empirische gegeven geresulteerd heeft in effectievere therapieen of therapeuten. Kennis van dit gegeven zou kunnen helpen om warme, meelevende mensen voor therapeutische opleidingen te selecteren, maar zegt ons niet veel over hoe je therapeuten moet leren een effectieve therapeutische relatie tot stand te brengen. Bovendien hebben pogingen om therapeuten te trainen in het opbouwen van effectieve allianties tot dusver over het algemeen tot onbeduidende verbeteringen geleid (Crits-Christoph et al., 2006). Met andere woorden: weten dat de therapeutische relatie belangrijk is zegt nog niet hoe we een goede therapeutische relatie tot stand kunnen brengen.

De zes kernprocessen van ACT en hun gemeenschappelijke doel

Taal is voor het menselijk bestaan een zegen en een vloek tegelijk. Alle processen in ACT zijn ontleend aan dit inzicht en aan het fundamentele onderzoek dat tot dit inzicht heeft geleid.

Alles bij elkaar laten komen

Leren dansen begint met het herhaaldelijk oefenen van de elementaire onderdelen van de dans: draaien, leiden, lichtjes op de bal van je voet steunen, de basispassen, de maat houden. Zodra je enige vaardigheid hebt opgedaan in elk van die aspecten, leer je hoe je ze tot een samenhangend patroon kunt samenvoegen. Naarmate je beter wordt, kun je gaan improviseren – hier een draai, daar een versiering toevoegen – totdat de hele dans een improvisatie is die uit deze kleinere onderdelen wordt opgebouwd. Uiteindelijk ben je in staat om vloeiend en snel te reageren, moeiteloos tussen de andere dansers op de vloer door te laveren, je aan te passen aan de vaardigheid van je partner en aan het nummer dat gespeeld wordt.

Casusconceptualisatie met ACT

Een recente ontwikkeling, met name bij cognitieve en gedragstherapie, is dat men gebruikmaakt van behandelingsprotocollen die gekoppeld zijn aan specifieke diagnosen uit het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM). Hoewel ACT-behandelingsprotocollen in verband met onderzoek soms specifiek voor bepaalde syndromen gelden, geeft ACT in de praktijk de voorkeur aan het gebruik van algemene gedragsprincipes, zoals de zes centrale ACT-processen die in dit boek worden beschreven, om een grote diversiteit aan door clienten aangedragen problemen, klachten en verhalen te kunnen begrijpen en verklaren. Deze gedragsprincipes, die gekoppeld zijn aan interventies, worden in toenemende mate ondersteund door onderzoeksresultaten. Casusconceptualisatie verwijst naar het toepassen van die principes op het gedrag van een client (met ‘gedrag’ bedoelen we alles wat iemand doet, ook het denken, voelen en zichtbaar handelen) en vervolgens het opgedane inzicht als leidraad nemen bij het kiezen en evalueren van behandelinterventies.