Suzan Oudejans

Tests op het internet

SamenvattingEen manier om op een laagdrempelige en anonieme manier de aard van het drank- en drugsgebruik of gokgedrag vast te stellen, is de zelftest. Op internet is een groot aantal van deze tests te vinden. Met maximaal twintig vragen wordt het middelengebruik of gokgedrag uitgevraagd en krijgt de invuller een advies of wordt aangespoord tot gedragsverandering. De variatie in de volledigheid en helderheid van de tests is groot.

Leren van uitkomsten

Zoals in het vorige hoofdstuk beschreven is, zijn er nog wat hobbels te nemen voordat een valide vergelijking van gegevens tussen aanbieders mogelijk is. Maar dat betekent niet dat het niet mogelijk is om te leren van benchmarkuitkomsten. Zo kunnen uitkomsten aanknopingspunten bieden voor nader onderzoek en verdiepende analyses. Ze dienen in zoverre als signaal van wat er mogelijk speelt. Informatie uit benchmarkuitkomsten kan leiden tot gerichte vraagstellingen en doelgericht onderzoek om te leren van deze gegevens. Daarbij moet er wel op worden gelet dat ook de uitkomsten daarvan mooi en handzaam teruggekoppeld worden. Dan volgt het moment om in actie te komen. Verandering is alleen nog niet zo eenvoudig. En, zoals we eerder hebben gezien, dat lukt ook niet op basis van uitkomsten alleen. Gelukkig zijn er al vele mooie voorbeeldinitiatieven in de zorg, die op basis van uitkomsten verbeteringen hebben doorgevoerd in de organisatie.

Leren van ROM

Routine Outcome Monitoring is het meten en terugkoppelen van individuele uitkomsten naar de client. Routine Outcome Management is het meten en terugkoppelen van geaggregeerde uitkomsten van groepen clienten. Dat laatste is niet alleen voor de financier of het management van belang, zoals vaak wordt gedacht, het is ook relevant voor de hulpverlener en diens client. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om op basis van gegevens op groepsniveau (bijvoorbeeld teams of je eigen clientenlast) te leren. Dat leren gaat alleen niet zomaar: er is een aantal fasen waar je zelf of je team doorheen moet om echt aan de slag te gaan met uitkomsten. Maar dan heb je wel informatie waar je client wat aan heeft, namelijk prognoses en verwachtingen over het beloop van het te verwachten hersteltraject. Dit vergelijken van gegevens tussen organisaties of tussen teams heet benchmarken.

Gepast gebruik van de ggz

Iedereen wil waar voor zijn geld. Maar wat betekent dat nou eigenlijk in de geestelijke gezondheidszorg? Wanneer staan de opbrengsten in de juiste verhouding tot de kosten? Het is nog niet eenvoudig om in kaart te brengen wat de kosten precies zijn, laat staan het eens te worden over wat de opbrengsten zijn. Wel is het, gezien de stijgende kosten in de zorg, van belang. Value-Based Health Care is gericht op het vermeerderen van de waarde van de zorg, door de kwaliteit te verhogen en de kosten te verlagen. Daarvoor is het wel nodig om over beide iets te weten. Dat lijkt nog niet zo makkelijk. Want welke uitkomst hanteer je en wanneer moet je stoppen met behandelen?

Waar is ROM goed voor

Hulpverleners willen hun clienten beter maken. Dat lukt gelukkig vaak. Maar als het niet dreigt te lukken, wil je daar als hulpverlener goed op kunnen reageren. Het blijkt niet gemakkelijk om clienten die niet goed reageren op de behandeling te herkennen. Het routinematig meten van uitkomsten kan daarbij helpen. Tenminste, als je de uitkomsten ook bespreekt met de client. In een notendop is dat Routine Outcome Monitoring (ROM), en die leidt niet alleen tot een betere herkenning van clienten die niet reageren op de behandeling, maar draagt ook bij aan transparantie over de zorg en het versterken van de autonomie van de client, en helpt bij gedeelde besluitvorming. Samen zorgt dat voor effectieve behandelingen.

Verplichtingen en vrijheden

Aan ROM en benchmarken kleeft helaas een gevoel van ‘moeten’. Het is niet altijd even duidelijk wat nu eigenlijk moet en wat nu mag. Dat er voor een bepaald percentage van je clienten begin- en eindmetingen aangeleverd dienen te worden, uitgevoerd met bepaalde instrumenten en onder bepaalde voorwaarden is inderdaad noodzakelijk om de volledige behandeling vergoed te krijgen. Met die gegevens kunnen aanbieders landelijk worden vergeleken en de uitvoerder daarvan is Stichting Benchmark GGZ. Deze Stichting stelt de geanonimiseerde en geaggregeerde gegevens beschikbaar aan de organisaties en verzekeraars. Maar je bent er vrij in hoe je verder het meten en terugkoppelen van uitkomsten vormgeeft. Door te weten wat verplicht is en waar meer vrijheid in zit, kun je je zorgverlening zo inrichten dat het goed past bij je clienten en jezelf. Zo kun je keuzes maken over welke instrumenten je gebruikt en hoe vaak je deze afneemt.

Poep en pies liegen niet – de media wel?

Wist u dat het riool, naast heel veel drek, informatie over drugsgebruik bevat? Het levert, bovenop de gebruikelijke ondervragingen van het algemene en uitgaanspubliek, waardevolle ‘eerlijke’ kennis op; iedereen ‘moet’ zo eens in de zoveel tijd en er is weinig wat je aan de inhoud daarvan kunt veranderen, als het eenmaal zover is. Al vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw kan men iets zeggen over het afval van huishoudens door het analyseren van het rioolwater. Sinds vijf jaar doen verschillende laboratoria in Europa, Canada en Australie niet alleen onderzoek naar het afval van huishoudens, maar ook naar sporen van drugs. In Nederland wordt in drie steden (Amsterdam, Utrecht en Eindhoven) rioolwater door het KWR Water Cycle Research Institute onderzocht op cannabis, MDMA, cocaine, amfetamine en meta-amfetamine.1 Aan de hand van het aantal mensen dat aangesloten is op het betreffende riool en de verhouding van de hoeveelheid gevonden drugsafvalstoffen met de hoeveelheid rioolwater, bepaalt men het gemiddelde aantal mg drugs per duizend mensen per dag. Alles wat in het riool terechtkomt aan afvalstoffen van drugs, wordt dus meegenomen in de analyses. Hier zit ’m meteen ook het addertje in het riool: dit hoeft dus niet per se te betekenen dat deze drugs allemaal daadwerkelijk geconsumeerd zijn en via de urine in het riool terechtgekomen zijn. Het kan bijvoorbeeld ook zo zijn dat een drugslaboratorium afvalstoffen in het riool heeft geloosd. Dit onderscheid kan volgens de Nederlandse uitvoerders van dit onderzoek gemaakt worden,

Channels op YouTube

Nederlandse instellingen Een groot deel van de Nederlandse instellingen voor verslavingszorg heeft inmiddels een channel met video’s. De inhoud van die video’s varieert behoorlijk: Victas Verslavingszorg (voorheen CentrumMaliebaan) gebruikt het kanaal voornamelijk om de organisatie en behandelingen te presenteren, terwijl het Jellinek-channel naast video’s over het behandelaanbod video’s bevat die (ex-) verslaafden portretteren. De Hoop heeft het meest uitgebreide en gevarieerde kanaal: 35 video’s met informatie over behandelmogelijkheden en tevens ervaringsverhalen van (ex-)clienten met zeer diverse levensgeschiedenissen. Een greep uit het aanbod: – www.youtube.com/user/ centrummaliebaan – www.youtube.com/user/ brijderverslaving – www.youtube.com/user/ dejellinek – www.youtube.com/user/ tactusverslavingszorg – www.youtube.com/user/ mondriaankindenjeugd – www.youtube.com/user/ dehoopdordrecht – www.youtube.com/user/ iriszorg – www.youtube.com/user/ ggzcentraal

Voor je het weet ben je verslaafd: Wikipedia

SamenvattingHoewel er geen garantie van juistheid van de informatie is te geven, vormt Wikipedia inmiddels voor vele internetgebruikers een belangrijke bron van informatie over zeer uiteenlopende onderwerpen. Een wiki (Hawaïaans voor vlug, beweeglijk) is een toepassing waarmee documenten gezamenlijk kunnen worden bewerkt. Wikipedia is een gratis internetencyclopedie die door iedereen die te goeder trouw is bewerkt mag worden en die gebaseerd is op het ideaal om kennis voor iedereen toegankelijk te maken. In deze rubriek dus ditmaal de vraag wat er zoal te vinden is over alcohol- en drugsverslaving op Wikipedia.

Ouderwetse media op internet

SamenvattingHoe presenteren de zogenaamde ‘ouderwetse’ papieren media - de traditionele tijdschriften dus - zich op internet? Zijn er (vak)tijdschriften die niet op papier verschijnen maar alleen via internet toegankelijk zijn? Hoe hebben de wetenschappelijke tijdschriften zich ontwikkeld? Kunnen professionals op de hoogte blijven zonder ook maar een stuk papier te hoeven lezen?