Willemien den Ouden

Implementation of EU Enforcement Provisions: Between European Control and National Practice

For effective enforcement of its law the EU is to a large extent dependent on the enforcement efforts of the member states. The member states are responsible for the correct and timely application of EU treaties and secondary EU legislation. This dependence is an important reason for the European legislator and European courts to increasingly guide national enforcement. Interesting questions result from this guidance. What exactly is the relationship between EU legislation in the area of law enforcement and national policy and legislation in this respect? How is that legislation implemented, and can patterns be recognized in this? What problems are the national legislator and the national enforcement practice and organisation faced with in this respect? These questions have been dealt with in respect to the Netherlands in a research project carried out in 2006 and 2007 by researchers of Leiden University and Utrecht University. The project was commissioned by the Dutch Justice Ministry’s Research and Documentation Centre. This article presents the main results of this research into the implementation of EU enforcement provisions in the Netherlands.

Wat was, werd en wordt belangrijk in het algemene subsidierecht?

Titel 4.2 van de Awb regelt het algemene subsidierecht. Deze ‘subsidietitel’ die, als onderdeel van de derde tranche van de Awb, op 1 januari 1998 in werking trad, kende een roerige voorgeschiedenis. Er waren een paar flinke affaires, compleet met parlementaire enquêtes, voor nodig om door te laten dringen bij politici dat het subsidiebeleid wel erg mager was genormeerd. Toen de Algemene Rekenkamer aan het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw constateerde dat het subsidiebeleid niet alleen bij EZ en VROM, de twee ministeries die bij de parlementaire enquêtes onder vuur hadden gelegen, maar bij alle ministeries tekortschoot, was dat de druppel. Het kabinet Lubbers-III (1989-1994) kondigde een pakket maatregelen aan gericht op verbetering van het beheer van subsidiegelden, vermindering van de fraudegevoeligheid en een verduidelijking van de juridische kaders. Dit “geïntegreerd subsidiebeleid” moest ook leiden tot beheersing van de subsidie-uitgaven. Sluitstuk waarop de regering aanstuurde, vormde een algemene wettelijke regeling voor subsidies. Op dat punt sloot het geïntegreerd subsidiebeleid mooi aan op het lopende proces van totstandkoming van de Algemene wet bestuursrecht. Maar niet iedereen was even enthousiast over dit voornemen. In artikel 107, tweede lid, van de Grondwet, de bepaling die aanleiding gaf tot de ontwikkeling van de Awb, staat niet voor niets dat de wet algemene regels van bestuursrecht vaststelt. Volgens sommigen was het subsidierecht vooral sectoraal van aard. Het was in ieder geval een stuk minder algemeen dan de onderwerpen die tot dat moment in de Awb waren gecodificeerd, aldus de Raad van State. De regering zette toch door en daarom kent de Awb nu een subsidietitel van maar liefst zestig artikelen. Bij het vastleggen van al die algemene regels van subsidierecht had de wetgever minder houvast aan de bestaande rechtspraktijk, dan bij andere onderdelen van de Awb het geval was geweest. Er kon niet worden volstaan met codificatie van min of meer uitgekristalliseerde leerstukken. De praktijk van het subsidierecht (wetgeving, literatuur en jurisprudentie), liet op dat moment namelijk een zodanige diversiteit zien dat echte keuzes door de wetgever moesten worden gemaakt. 1

The Law on Administrative Procedures in the Netherlands

In the Netherlands law in general embodies two kinds of legal rules concerning administrative procedures. First, there are hundreds if not thousands of statutory provisions that grant administrative authorities the power to act for the purpose of performing a public service and that regulate such action in a detailed way. This includes specific rules in numerous branches of law, such as social security law, immigration law or environmental law. Further, since 1994 the Netherlands has had the General Administrative Law Act (‘GALA’) (Algemene wet bestuursrecht or Awb), which contains rules for orders made by administrative authorities and that creates the right of appeal to an administrative court. This Act regulates the process of administrative decisionmaking in a general sense and provides a general framework for legal protection against the orders issued.

Enforcement of State Aid Law in the Netherlands

After a brief overview of the principles underlying the enforcement of State aid law in the Member States (section 2), we will describe the problems affecting implementation practice in the Netherlands in recent years (section 3). Next, the outlines of the legislative proposal are described (section 4), followed by some remarks on the relationship between Community law obligations and the Dutch principle of legality (section 5). Next, we will examine the proposed changes in the light of the Dutch implementation practice (section 6). We will conclude with some final remarks (section 7).